2010.04.09

Czy łatwo było odzyskać nieruchomości zabrane „Sokołowi” w okresie PRL?

Po wydaniu decyzji (1946.03.06) przez Urząd Wojewódzki, Wydział Społeczno-Polityczny w Rzeszowie, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku zostało faktycznie zlikwidowane (z rażącym naruszeniem prawa).

Likwidacja formalna „Sokoła” nastąpiła na podstawie decyzji U.W., W.S-P. w Rzeszowie z dnia 24.03.1949 r. (z rażącym naruszeniem prawa). Sporządzono protokół zdawczo-odbiorczy, na podstawie którego Miasto przejęło ruchomości i nieruchomości Towarzystwa.

Komunalizacja poszczególnych nieruchomości „Sokoła” nastąpiła dopiero w latach 1992, 1993 i 1997 (z rażącym naruszeniem prawa).

Historię procesu odzyskiwania nieruchomości przedstawię w dużym skrócie:

Po długim okresie niebytu „Sokoła” na terenie Polski, po roku 1989 następowało reaktywowanie kolejnych gniazd. Krakowski „Sokół” po reaktywowaniu, które nastąpiło już 3 maja 1989 roku przejmuje nieruchomości i z powodzeniem kontynuuje swoją działalność.

1. 1999.12.22 – zebranie, na którym wznowiono działalności PTG „Sokół” w Sanoku. Towarzystwo rozpoczęło starania o odzyskanie nieruchomości, nie zostało jednak uznane za następcę prawnego „Sokoła” przedwojennego i zaszła konieczność reaktywowania Towarzystwa przez członków przedwojennych.

2. 2004.07.11 – reaktywowanie TG „Sokół” w Sanoku przez przedwojennych członków: Maria Czerepaniak, Janina Maczek, Zofia Sarkady, Ludmiła Schmidt, Janina Stefańska, Hipolit Zygmunt Keller, Zbigniew Kazimierz Patała oraz Ludmiła Patała, Eugeniusz Czerepaniak, Bronisław Kielar, Barbara Milczanowska, Paweł Sebastiański.

3. 2005.05.25 - wpis TG „Sokół” w Sanoku do KRS w Rzeszowie pod numerem 234935.

4. 2005.08.01 – prośba do Burmistrza i Rady Miasta o zwrot nieruchomości „Sokoła”. W odpowiedzi uzyskujemy informację, że TG „Sokół” nie przysługuje tytuł prawny do nieruchomości i nie jest następcą prawnym Towarzystwa przedwojennego.

5. 2005.10.22 - na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu wybrano nowy Zarząd.

6. 2006.01.26 - prośba do MSWiA, Departament Zwolnień i Koncesji o stwierdzenie nieważności zarządzenia Urzędu Wojewódzkiego Rzeszowskiego, Wydz. Społeczno-Polityczny z dnia 24.03.1949 r., likwidującego Towarzystwo.

7. 2006.09.19 – Uchwała Rady Miasta wyrażająca zgodę na sprzedaż działki byłego lodowiska.

8. 2006.11.08 - po obszernej wymianie korespondencji z MSWiA, uzyskaliśmy Decyzję nr 12/2006 MSWiA stwierdzającą nieważność decyzji U.W. Rzeszowskiego – Wydz. Społeczno-Polityczny z dnia 24.03.1949 r. likwidującej „Sokoła” w Sanoku.

9. 2007.06.15 – Burmistrz unieważnia przetarg na sprzedaż b. lodowiska po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu śledztwa w sprawie przekroczenia uprawnień poprzez ogłoszenie przetargu ofertowego na sprzedaż nieruchomości, pomimo toczącego się postępowania administracyjnego o stwierdzenie prawidłowości nabycia nieruchomości przez gminę Miasta Sanok, czym działał na szkodę TG „Sokół w Sanoku.

Aby nie dopuścić do sprzedaży zaangażowało się kilku radnych, wielu mieszkańców Sanoka, zebraliśmy 1300 podpisów przeciw sprzedaży, zgłosiliśmy sprawę do prokuratora, za pośrednictwem posła dotarliśmy do Ministra Sprawiedliwości.

Powstrzymanie Burmistrza od sprzedaży nieruchomości „Sokoła” było dla nas najtrudniejszym zadaniem.

10. 2008.07.30 - Decyzje nr 508, 505 i 506 MSWiA stwierdzające nieważność decyzji komunalizacyjnych Wojewody Krośnieńskiego:

- z dnia 3 września 1992 r. dotyczącej działki 543 (1122/2 o pow. 0,1285 ha) zabudowanej budynkiem „Sokoła”,

- z dnia 14 kwietnia 1997 r. dotyczącej działki 542 o pow. 0,0313 ha (kiosk z kwiatami + parking),

- z dnia 30 czerwca 1993 r. dotyczącej działki 541 (1121/2 o pow. 0,4928 ha) zabudowanej obiektem sztucznego lodowiska.

W uzasadnieniu decyzji czytamy m. innymi:

„Stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej wywołuje bowiem skutek prawny ex tunc, tzn. od dnia wydania aktu administracyjnego, który podlega unieważnieniu. Następuje restitutio in integrum, tzn przywrócenie do stanu poprzedniego, obowiązującego przed wydaniem aktu, którego nieważność stwierdzono, tak jak gdyby tego aktu nigdy nie było”.

11. 2008.10.27 - prośba do Starosty Sanockiego o wprowadzenie zmian w dokumentacji ewidencyjnej gruntów, uwidaczniając skutki ostatecznych i prawomocnych decyzji MSWiA, dotyczących unieważnienia decyzji likwidacyjnej „Sokoła” i decyzji komunalizacyjnych nieruchomości.

Starosta odmawia wprowadzenia zmiany podając duży upływ czasu i to, iż aktualnie prowadzone księgi wieczyste, potwierdzają jako właściciela - Gminę Miasta Sanoka.

Od decyzji Starosty odwołaliśmy się do Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w Rzeszowie za pośrednictwem Starosty.

PWINGiK podtrzymał stanowisko Starosty.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie 3.11.2009 r. oddala naszą skargę z dnia 6.03.2009 r. mimo, iż treść § 46 ust. 2 pkt 1 (Dz. U. z 2001 r. Nr 38, poz. 454) brzmi – z urzędu wprowadza się zmiany wynikające z ostatecznych decyzji administracyjnych.

Mogliśmy złożyć skargę kasacyjną do NSA, a następnie do Strasburga. Zrezygnowaliśmy świadomie z tej długotrwałej ścieżki prawnej i przekazaliśmy pozew do Sądu Rejonowy w Sanoku I Wydział Cywilny.

12. 2008.12.12 - Decyzja MSWiA nr 790 utrzymująca w mocy decyzję nr 506 z dnia 30.07.2008 r. po odwołaniu się Burmistrza. W uzasadnieniu czytamy m.in.: „w dniu komunalizacji przedmiotowa nieruchomość nie należała do Skarbu Państwa lecz do TG „Sokół” w Sanoku”.

13. 2009.01.07 - na podstawie decyzji MSWiA, Wojewoda zawiadomił Sąd Rejonowy, Wydział Ksiąg Wieczystych w Sanoku oraz Starostę Sanockiego, że nieruchomości należą do Towarzystwa.

Mimo to nie można było dokonać odpowiedniego wpisu do księgi wieczystej. Przeszkodą był brak zmiany w księgach gruntowych.

14. 2009.07.31 - złożenie pozwu do Sądu Rejonowego Wydział Cywilny w Sanoku o uzgodnienia wpisów w księgach wieczystych z istniejącym stanem prawnym.

15. 2010.02.15 - Sąd Rejonowy w Sanoku Wydział I Cywilny (SSR Elżbieta Starzychowicz-Świerczak) nakazuje wpisać w księdze wieczystej - TG „Sokół” w Sanoku jako właściciela działek: 541/4 o pow. 0,2385 ha, 541/5 o pow. 0,0386 ha, 542/2 o pow. 0,0203 ha, 543/2 o pow. 0,1220 ha o łącznej powierzchni 0,4194 ha.

16. 2010.03.26 - mając dokument potwierdzający prawomocność wyroku z dnia 15.02.2010 r., złożyliśmy wniosek do Sądu wieczystoksięgowego o dokonanie odpowiedniego wpisu w księgach wieczystych.

17. kolejnym krokiem będzie sporządzenie protokołu zdawczo-odbiorczego i przejęcie nieruchomości. O przebiegu przejęcia nieruchomości będę informował na bieżąco.

Uwagi

W okresie, w którym załatwialiśmy odzyskanie nieruchomości „Sokoła” miałem kontakt z wieloma instytucjami, opłacanymi bezpośrednio lub pośrednio z budżetu Państwa.

Urzędy ministerialne, w porównaniu do okresu z przed 1990 roku, funkcjonują dobrze, udzielają informacji, wyjaśnień i odpowiadają w terminie, przesyłają odpowiednie dokumenty niższym urzędom.

Urząd Wojewody jeszcze nie doszedł do poziomu ministerstwa, czuje się jeszcze spychologię, nie czuje się woli załatwienia sprawy do końca.

Starosta nie wpisze do księgi gruntowej nieruchomości, mimo że ustawa na to pozwala (myślę, że boi się odpowiedzialności za podjętą decyzję). Od dawna urzędy postępowały w taki sposób, że najpierw zmuszali interesanta do przedkładania wszystkich możliwych dokumentów, następnie uchylając się przed odpowiedzialnością odsyłały na wyższy szczebel itd.

Z naszego punktu widzenia urząd Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w Rzeszowie jest zbędny. Po podtrzymaniu decyzji Starosty o oddaleniu naszej prośby i tak musieliśmy sprawę skierować do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie. Tu uzyskaliśmy informację, że jest wyrok NSA w podobnej sprawie i że możemy sprawę kierować do NSA. Wojewódzki Sąd Administracyjny zbierający się w trzy osobowym składzie plus sekretarka nie uwzględnia przepisu ustawy tylko odsyła do NSA.

Urząd Burmistrza robi „wszystko” w imię dobra Mieszkańców Sanoka – z wyłączeniem członków „Sokoła”, którzy również są mieszkańcami Sanoka. Nie było po prostu dobrej woli w przypadku naszej sprawy, a wręcz przeciwnie i dlatego cały proces odzyskiwania nieruchomości tak się przedłużył.

Moim zdaniem cały proces odzyskiwania nieruchomości nadaje się do opracowania w formie pracy magisterskiej lub doktorskiej, a wnioski powinny posłużyć do usprawnienia obowiązujących procedur administracyjno-prawnych.

Etap I – 2000-2010 - był to okres, który dotyczył odzyskiwania nieruchomości, zakończony sukcesem „Sokoła”.

Etap II - będzie dotyczył zabezpieczenia finansowego Towarzystwa.

Etap III - rozwijanie działalności statutowej

Bronisław Kielar