W dniu 1 grudnia 2015 r. otrzymałem „anonim” podpisany: Nauczyciele z „Oświaty”, w którym opisane są działania Naczelnika IV Wydziału KW MO/SB płk. Józefa Szybki, jako „opiekuna” solidarności nauczycielskiej i kontakty z nim, kogoś z Międzyszkolnej Komisji „Solidarnści” – przed stanem wojennym.

Proszę „anonima” o kontakt  (JT?).

 

Kalendarium działań „Solidarności” w sanockiej oświacie

na tle przemian ustrojowych w Polsce

1980

Przemiany ustrojowe dokonujące się w latach 1980–2004 są analizowane i opisywane przez wielu historyków, socjologów, polityków i innych. Ja przedstawię kilka tematów, które zachowałem w pamięci i notatkach, a które dotyczą przede wszystkim sanockiej oświaty i samorządu. Robię to dlatego, że jak wiemy, pamięć ludzka jest zawodna – uciekają z niej nazwiska, daty, zacierają się poszczególne wydarzenia.

Jako uczestnik niektórych wydarzeń sanockich z ww okresu, czuję niedosyt informacji na temat przemian jakie następowały oraz ludzi biorących w nich udział.

W miarę możliwości, będę się starał rozszerzać opisy poszczególnych tematów.

18.12.1979 r. I sekretaraem KM PZPR w Sanoku zostaje Aleksander Żmuda, który zastąpił Wiesława Skałkowskiego nominowanego na stanowisko wicewojewody krośnieńskiego. W. Skałkowski już 30.01.1981 r. powrócił do Sanoka i objął ponownie funkcję I Sekretarza KM PZPR.

Funkcję przewodniczącego MRN (70 radnych) powierzono dyrektorowi SFA Leszkowi Kawczyńskiemu.

8.01.1980 – ponowny wybór Władysława Kandefera na I Sekretarza KW PZPR w Krośnie

11-15.02.1980 – VIII Zjazd PZPR – referat Edwarda Gierka „O dalszy rozwój socjalistycznej Polski, o pomyślność narodu polskiego...”. Po Zjeżdzie E. Gierek, na stanowisko premiera powołał Edwarda Babiucha w miejsce odwołanego Piotra Jaroszewicza.

23.03.1980 – wybory do Sejmu PRL i WRN. Wg oficjalnych danych, głosowało „98,88% uprawnionych. Posłem na Sejm z Sanoka został Marian Żołnierczyk.

Wiosna 1980 r. w Sanoku jak i w kraju przebiegała w atmosferze narastających problemów gospodarczych. W sklepach było coraz mniej towarów, tworzyły się komitety kolejkowe. W kolejkach pod sklepami stało się po kilkanaście godzin, w oczekiwaniu na dostawę towaru.

W 2. połowie 1980 masowe wystąpienia robotnicze przybrały formę strajków wybuchających początkowo w mniejszych ośrodkach przemysłowych (Sanok, Mielec, Tczew), następnie w większych miastach (Poznań, Łódź), osiągając kulminację na Wybrzeżu, gdzie 13 sierpnia 1980 rozpoczął się strajk okupacyjny w Stoczni Gdańskiej. Do strajków solidarnościowych przystąpiła większość przedsiębiorstw Gdańska i Wybrzeża, w tym Stocznia Szczecińska, oraz kopalnia węgla kamiennego w Jastrzębiu.

14.08.1980 – strajkuje Stocznia Gdańska, a następnego dnia załoga Wydzału Montażowo-Wykończeniowego SFA w Sanoku, której przewodzili: Adolf Obłój i Adam Paszkiewicz. Strajk zakończył się po spełnieniu żądań ekonomicznych przez dyrekcję SFA

17.08.1980 – w Gdańsku powstaje Międzyzakładowy Komitet Strajkowy NSZZ „Solidarność” powstał w sierpniu-wrześniu 1980 na fali niezadowolenia społecznego z pogarszającej się sytuacji ekonomicznej.

30.08. - 5.09.1980 r. podpisane zostały porozumienia władz ze strajkującymi w Szczecinie, Gdańsku i Jastrzębiu.

31 sierpnia 1980, Stocznia Gdańska. Podpisanie porozumień zawartych przez komisję rządową pod przewodnictwem wicepremiera Mieczysława Jagielskiego i Międzyzakładowy Komitet Strajkowy reprezentowany przez Lecha Wałęsę po fali strajków na Wybrzeżu, w sierpniu 1980. Telewizja przekazała relację podpisania umowy.

5 na 6 września 1980 r. I Sekretarzem KC PZPR zostaje Stanisław Kania, w miejsce odwołanego Edwarda Gierka

17 września 1980 na spotkaniu przedstawicieli komitetów strajkowych i założycielskich w Gdańsku utworzono NSZZ „Solidarność" i powołano Krajową Komisję Porozumiewawczą z przewodniczącym L. Wałęsą. 22 września uchwalono statut związku, 24 października dokonano jego wstępnej rejestracji w sądzie wojewódzkim w Warszawie. Ostatecznie statut zarejestrowano 10 listopada 1980.

10.1980 r. – z inicjatywy Anny Fijałkowskiej-Chudzik, Bronisława Kielara, Haliny Witalis w ZSZ w Sanoku powstaje Koło NSZZ „Solidarność”. Zapisują się wszyscy pracownicy szkoły.

Przewodniczącą Koła wybrano Marię Kielar.

 

18.10.1980 r. powstaje Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność” w Sanoku zrzeszający 14 zakładowych komitetów założycielskich. Przewodniczącym został Piotr Kaczmarczyk.

24.10.1980 r. - Sąd Wojewódzki w W-wie wprowadza arbitralnie zmiany do statutu

10.11.1980 r. - rejestracja (po wielu trudnościach) NSZZ „S” z Lechem Wałęsą na czele

11.11.1980 r. – spotkanie Piotra Kaczmarskiego (MKZ NSZZ „S”), Ryszarda Grzebienia (Naczelnik Sanoka), Aleksandra Żmudy (I Sekr.KM PZPR), Ryszarda Borowca (p-cy MK FJN) dotyczyło opanowania trudnej sytuacji w mieście.

5–10.09. i 26.09. – 7.10.1980 r. – I Zjazd NSZZ „S” – delegaci z Sanoka Edward Mróz (SFA), Eugeniusz Chytła (ZM) i Piotr Rychter (Hydrobud), który został wybrany na członka KK.

Listopad 1980 r. - W wyniku tajnego głosowania przewodniczącą koła w ZSE w Sanoku zastała Janina Sadowska. Do zarządu weszły następujące osoby: Maria Szelka, Krystyna Zapolska, Jan Malinowski i Alicja Komańska.

Grudzień 1980 r. - Do Tymczasowej Komisji NSZZ „Solidarność” Pracowników Oświaty i Wychowania w Sanoku (Sanok, Lesko, Baligród) weszli wybrani w poszczególnych kołach następujący przewodniczący:

1. Zdzisław Dobroć - ZSZ SFA w Sanoku ul. Lenina

2. Józef Florko - SP nr 3, SP nr 5, Przedszkole SFA, SP dla Prac.

3. Anna Jahn - ILO i L. Medyczne ul. Zagrody

4. Kazimierz Fuksa - Internat PZW – Przedszkole nr 1

5. Maria Kielar - ZSZ ul. Świerczewskiego 22

6. Wiesława Kotulska - IILO ul. Mickiewicza

7. Zygmunt Podkalicki - ZSB ul. Sadowa

8. Andrzej Smolik - PSM I st. ul. Waryńskiego

9. Lech Szamrej - SP nr 7 ul. Długa

10. Jerzy Tarnawski - ZSM ul. Lenina

11. Wanda Wojtuszewska - SP nr 1, Przedszkole „Stomil”, SP w Olchowcach

12. Franciszek Maresz - Technikum Leśne w Lesku

13. Wiesław Pruchniak - Baligród

14. Jan Madej

15. Wojciech Smoliński

Obowiązki przewodniczącego Komisji Pracowników Oświaty i Wychowania Leska i Sanoka NSZZ „Solidarność” pełnił Zdzisław Dobroć. Termin zabrania wyborczego został ustalony na koniec stycznia 1981 r.

 

1981

31.01.1981 r. odbyło się zebranie wyborcze Komisji Zakładowej Pracowników Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”. W sali SDK zebrało się 85 delegatów z poszczególnych Kół Sanoka, Leska i Baligrodu. Gośćmi naszymi byli: p. Bęben z NSZZ „Solidarność” z Krosna oraz przedstawiciel MKZ „Solidarność” w Sanoku – p. W. Szultz. Otwarcia zebrania dokonał kol. Zdzisław Dobroć pełniący dotychczas obowiązki przewodniczącego M.K. Na jego wniosek zebranie prowadziła kol. Alicja Wolwowicz.

Zgodnie ze statutem do Komisji Zakładowej automatycznie weszli przewodniczący Kół: Z. Dobroć, J. Florko, K. Fuksa, A. Jahn, M. Kielar, W. Kotulska, Z. Podkalicki, H. Próchniak, J. Sadowska, A. Smolik, H. Smoliński, L. Szamrej, J. Tarnawski, W. Wojtuszewska, J. Madej i J. Maresz.

W wyniku tajnego głosowania do komisji Zakładowej weszły następujące osoby: J. Malinowski, A. Wolwowicz, K. Zapolska, S. Kwiatkowski, E. Drobek, K. Szwarc, S. Salomon, S. Grzela, Z. Baszak, K. Wojtas, S. Sosenkiewicz, K. Wolińska i M. Sobolska-Magda.

W skład Komisji Rewizyjnej weszły następujące osoby: A. Komańska, R. Myszkal, Cz. Nowak oraz J. Cymerman.

W czasie narady Komisji Zakładowej ukonstytuował się ścisły Zarząd: przewodniczący – Zdzisław Dobroć oraz Janina Sadowska, H. Próchniak, Anna Jahn, Maria Kielar.

12.02.1981 r.– zebranie członków KZ NSZZ „S” POiW z rejonów: Krosno-Brzozów, Jasło, Sanok-Lesko-Baligród, Ustrzyki Dolne w ZSM Krosno. Dotychczasowy MKZ przekształcony został w RKK NSZZ „S” POiW w Krośnie z siedzibą w ZSM.

20.02.1981 r. - pierwsze zebranie Zarządu Komisji Zakładowej odbytego w lokalu mieszczącym się w Domu Nauczyciela. Powołano spośród członków Zarządu cztery komisje w następującym składzie:

1. Komisja socjalna: S. Kwiatkowski, L. Szamraj, W. Kotulska, S. Salomon, K. Wojtas,

2. Komisja postulatów i interwencji: A. Wolwowicz, E. Drobek, K. Szwarc, F. Maresz,

3. Komisja informacyjna i kulturalna: W. Smoliński, K. Fuksa, S. Sosenkiewicz, M. Sobolska-Magda,

4. Komisja do spraw ekonomicznych: K. Wolińska, K. Zapolska, W. Wojtuszewska, J. Madej.

19.03.1981 r. – prowokacja MO w Bydgoszczy. Milicjanci pobili znajdujących się na sali WRN działaczy MKZ „S”.

27.03.1981 r.– strajk ostrzegawczy w oświacie.

7.05.1981 r. – Zjazd KZ NSZZ „S” POiW z rejonów: Krosno-Brzozów, Jasło, Sanok-Lesko-Baligród i Ustrzyki Dolne. Omówiono dotychczasową działalność nauczycielskiej „S” na Podkarpaciu.

Z działających na jego terenie KZ utworzono Wojewódzką Sekcję Oświaty i Wychowania NSZZ „S”. Wybrano 27 osobowy Zarząd, którego przewodniczącym został Eugeniusz Dryka. W skład 9 osobowego prezydium zarządu weszli: Eugeniusz Dryka, Henryk Owoc, Bernard Półtorak i Halina Miller z Krosna, Andrzej Sucharzewski i Zdzisław Dobroć z Sanoka, Kazimierz Poniatowski z Jasła, Kazimierz Kołodziński z Ustrzyk Dolnych oraz Zbigniew Sawka z Brzozowa.

17.08.1981 r.– pismo 0.V-132/109/81- U.W. w Krośnie, Kuratorium Oświaty i Wychowania, skierowane do mgr Marii Kielar nauczycielki matematyki w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Sanoku, podpisane przez kuratora mgr Józefa Tofilskiego.

Na podstawie art.29 dekretu o Radach Zakładowych z dnia 16 stycznia 1947 r. (Dz.U. Nr 24 poz. 92) oraz w oparciu o pismo Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 6 maja 1981 r PP 500-574/81 z w a l n i a m Obywatelkę od pełnienia zajęć dydaktycznych w wymiarze 10 godz. tygodniowo od dnia 1 września 1981 r do 31 sierpnia 1982 r. w celu pełnienia funkcji z-cy przewodniczącego i sekretarza KZ NSZZ „Solidarność”.

1981 – Członkowie KZ NSZZ „S” POiW w Sanoku przed stanem wojennym:

mgr inż.Zdzisław Dobroć, mgr inż.Janina Sadowska, mgr Maria Kielar, mgr Anna Jahn, mgr Alicja Szorek, Wanda Wojtuszewska, mgr Jerzy Tarnawski, mgr Tadeusz Kenar, mgr Zygmunt Podkalicki ...

5-10 września i 26 września - 7 października 1981 odbył się w Gdańsku I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ ”S”.

Od chwili powstania Związek był zjawiskiem niepożądanym dla władz PRL, wywoływał opór aparatu partyjnego różnych szczebli, prowokującego sytuacje konfliktowe (np. wydarzenia bydgoskie w marcu 1981) powodujące radykalizację Związku.

13.12.1981 – Stan wojenny; WRON – Wojciech Jaruzelski.

Po ogłoszeniu stanu wojennego (13 grudnia 1981) NSZZ „Solidarność” został zdelegalizowany.

Aresztowano i internowano ok. 5000 działaczy (wśród nich L. Wałęsę) w 50 „ośrodkach odosobnienia”, tłumiono strajki. Najkrwawszy przebieg miała likwidacja strajku w kopalni węgla kamiennego Wujek, gdzie śmierć poniosło 9 górników, a kilkudziesięciu zostało rannych.

Mimo terroru, od pierwszych dni stanu wojennego działacze związkowi, którzy uniknęli aresztowania, organizowali tajne struktury NSZZ „Solidarność”.

14.12.1981 r.– 1 dzień „Stanu wojennego” - komisja w składzie:

- Benedykt Gajewski – prezes RZ ZNP,

- Zygmunt Skałkowski – inspektor Oświaty i Wychowania,

- Józef Rysz – wizytator Wydz. OiW,

- Czesława Marcinkowska – dyrekor MZEA

zajmuje pomieszczenie, w którym prowadziła działalność KZ NSZZ „S” Oświaty i Wychowania w Sanoku. Klucze odebrano sprzątaczce Annie Studnickiej. Z pomieszczenia zabrano całą dokumentację administracyjno-księgową, biuletyny, ustawy, rozporządzenia, czasopisma, pieczątki, kwitariusze. Zajęto również konto.

Przejęte teczki:

1. Informacje ogólnopolskie
2. Protokoły ustaleń nauczycielskich
3. Protokoły porozumień Ustrzyki-Rzeszów
4. Teczki kół od 1 – 14
5. Interwencje
6. Korespondencja wpływająca
7. Pisma luzem umieszczono w teczce korespondencja wypływająca
8. Statut NSZZ „Solidarność”
9. Dodatkowe materiały do szkół
10. Serwisy zjazdowe II tura
11. Zaopatrzenie
12. Pisma różne. Uwagi rodziców i nauczycieli dotyczące terminów ferii
13. Projekty i zarządzenia dotyczące oświaty i wychowania
14. Biuletyny „Oświaty i wychowania”
15. Informacja związkowa oświaty i wychowania
16. Wiatr od morza
17. Świadczenia statutowe
18. Druki i formularze świadczeń statutowych
19. Plansze i plakaty
20. Plik gazet.

W Komisji Zakładowej NSZZ „S” zatrudnieni byli:

- ½ etatu – mgr inż. Zdzisław Dobroć – przewodniczący,

- ½ etatu – mgr Maria Kielar – z-ca przewodniczącego i sekretarz,

- ½ etatu – Halina Adamska – sekretarka.

Od 14 grudnia Maria Kielar (ZSZ) i Zdzisław Dobroć (ZSZ SFA) przeszli na pełne etaty w swoich w szkołach, a Halina Adamska została bez pracy.

Na początku stanu wojennego w Sanoku powstaje „specjalny sztab” zajmujący się oświatą. Świadczą o tym protokoły podpisane przez ówczesnego inspektora oświaty i wychowania Zygmunta Skałkowskiego. Temat ten szczegółowo opisuje Marian Struś w Podkarpaciu Nr 46 z 11.11.1992 r., który podaję w całości:

Polowanie z nagonką

O tym, że byli inkwizytorami odpowiedzialnymi za dramaty 24 nauczycieli Stanisław Obara i Andrzej Brygidyn dowiedzieli się – jak twierdzą – z prasy. I to po przeszło dziesięciu latach. Dokumenty ujawnione ostatnio przez działaczy Komitetu Obywatelskiego w Sanoku stawiają ich w gronie sześciu sędziów, którzy wydali wyroki na swoich kolegów za to, że ci postanowili być niepokorni i nie mieli zamiaru służyć władzy ludowej.

Trzy dokumenty. Trzy kartki papieru ukazujące „kuchnię" weryfikacji nauczycieli, zarządzonej tuż po wprowadzeniu stanu wojennego.

Pierwszy z nich to sformułowana 7 stycznia 1982 roku na piśmie decyzja Egzekutywy KM PZPR nakazująca administracyjnym władzom miasta (podkr. M. S.) przeprowadzenie oceny postaw nauczycieli sanockich szkół w 1981 roku. Machina ruszyła. W ślad za nią, jeszcze w tym samym miesiącu, naczelnik Ryszard Grzebień zwołał naradę dyrektorów szkół, podczas której zażądał od nich wydania opinii o niektórych wybranych nauczycielach. Wybrańców było 24. Jak widać władza nie spała, skoro „czarna lista"„czarnych owiec" tak szybko była przygotowana. Widać za długo znosić musiała lżenie, opluwanie i poniżanie, żeby teraz zwlekać z odwetem.

Dyrektorzy St. Obara i A. Brygidyn twierdzą, że opinie, jakie oni wystawili swoim nauczycielom były ogólnie rzecz biorąc pozytywne, takie, na jakie zasługiwali w ich oczach. W żadnym przypadku – ich zdaniem – nie stanowiły podkładki uzasadniającej zastosowanie wobec opiniowanych jakichkolwiek sankcji dyscyplinarnych. Nie jest to tylko ich zdanie. Potwierdzi to także ówczesny inspektor oświaty i wychowania Zygmunt Skałkowski. Niestety, nie udało mi się natrafić na ślad tych dokumentów.

Gdzieś zaginęły. A może komuś zależało, aby tak się stało? Rękopisy, będące w posiadaniu jednego z dyrektorów, trudno uznać jako w pełni wiarygodne dokumenty.

Przejdźmy jednak do drugiego dokumentu, z którego wynika, iż funkcjonował w Sanoku specjalny sztab, w którego rękach pozostawał los „nauczycieli na indeksie”. Dokumentem tym jest „protokół z posiedzenia zespołu ds. oceny kadry pedagogicznej szkól i placówek oświatowo-wychowawczych w Sanoku”. Wejrzyjmy weń: „Zespół w składzie: Ryszard Grzebień - naczelnik miasta, Ryszard Borowiec – dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych, Stanisław Prokop – dyrektor Zespołu Szkół Mechanicznych, Stanisław Obara – dyrektor II LO, Andrzej Brygidyn –dyrektor SP-7 Zygmunt Skałkowski – inspektor oświaty i wychowania na posiedzeniu w dniu 13 lutego 1982 r.(podkr. M.S.) po szczegółowej analizie stanu pracy i nastrojów w zespołach nauczycielskich oraz po zapoznaniu się z opiniami o nauczycielach sporządzonymi przez dyrektorów szkół postanowił skierować do KOiW następujące wnioski:

„Powołany zespół oceniający działalność kadry pedagogicznej szkół i placówek oświatowo-wychowawczych w Sanoku w okresie roku 1981 stwierdził wiele nieprawidłowości w zachowaniu i działaniu niektórych nauczycieli i wychowawców. Polegało to przede wszystkim na wciąganiu młodzieży do rozgrywek politycznych przez nauczycieli będących członkami NSZZ „Solidarność”. Mając powyższe na uwadze oraz działając na podstawie art. 6 i 18 Karty o statusie nauczyciela i decyzji Egzekutywy KM PZPR w Sanoku - po zapoznaniu się z opiniami dyrektorów szkół o pracy nauczycieli - wnoszą o przeniesienie i zwolnienie w ramach ruchu służbowego następujących nauczycieli: Kucharska Kazimiera, naucz. Państw. Zakładu Wychów. w Sanoku - przenieść do Szkoły Specjalnej w Lesku. Katarzyna Wolińska - naucz. SP-7 -przenieść do pracy poza miasto, kwalifikuje się do wyprowadzenia z zawodu. Sobolska-Magda Marta – naucz. SP-7 – przenieść poza miasto Sanok. Stefańska Kazimiera - naucz. SP-3 - przenieść do SP-7. Pucz Zdzisław - naucz. SP-3 - przenieść do SP w Olchowcach. Nagaj Tadeusz - nauczyciel SP-3 - przenieść do SP-1. Szorek Alicja - naucz. SP-3 – przenieść do pracy poza miasto. Jahn Anna - naucz. I LO - przenieść do SP w Olchowcach. Drwięga Halina – naucz. I LO – przenieść do ZSZ. Kotulska Wiesława – naucz. II LO – przenieść do ZSZ lub poza miasto Sanok. Pawliszewski Jerzy - naucz. II LO - przenieść do SP-3 lub ZSZ, w przyszłości kwalifikuje się do wyprowadzenia z zawodu. Dembiczak Halina – naucz. II LO – pochodzi z Rogów, wskazane przeniesienie bliżej rodziny. Szelka Maria – naucz. ZSZ – przenieść do pracy poza miasto. Zapolska Krystyna – naucz. ZSZ – wniosła podanie o emeryturę (wziąć opinię z KM MO).

Kielar Maria – naucz. ZSZ - przenieść do SP-7. Tarnawski Jerzy - naucz. ZSM - wydalić z zawodu nauczycielskiego, bądź przenieść do pracy poza teren miasta (wykorzystać materiały KM MO). Roszniowska Joanna - naucz. ZSZ - przenieść do szkoły podstawowej poza miasto. Drobek Edmund - naucz. ZSM - przenieść do Zespołu Doskonalenia Zawodowego. Dobroć Zdzisław - naucz. ZSZ - do przeniesienia na teren woj. krośn. ewentualnie SFA (wykorzystać opinię z KM MO). Grzela Stefan – ZSZ SFA – przenieść na teren woi. krośn. lub SFA”. Pod protokołem widnieje zapis: Protokołował Zygmunt Skałkowski.

Idąc za ciosem przedstawimy jeszcze jeden dokument wieńczący weryfikacyjne dzieło. Jest nim pismo naczelnika miasta Ryszarda Grzebienia do Komitetu Miejskiego PZPR z 5 marca 1982 r. – będące meldunkiem z wykonanego polecenia. Czytamy w nim m. innymi:

„Realizując ustalenia Egzekutywy KM PZPR z dnia 7.01.1982 r. odnośnie oceny postaw kadry pedagogicznej szkół i placówek oświatowo-wychowawczych i informuję, że podjąłem i wykonałem następujące przedsięwzięcia: l. w styczniu dyrektorzy szkół i placówek wychowawczych przedłożyli opinie o pracy niektórych (podkr. M. S.) nauczycieli i wychowawców w roku 1981. 2. w dniu 15.02 br. powołany zespół w liczbie 6 osób pod moim przewodnictwem po szczegółowej analizie (...) postanowił w ramach ruchu służbowego przenieść i zwolnić 23 osoby”.

I w tym momencie już znamy mechanizm i metody działania byłej władzy, w rękach której spoczywały losy zwyczajnych ludzi, w tym przypadku nauczycieli. Z dokumentów, które przedstawiłem wynikałoby, że była to szóstka inkwizytorów. Czy na pewno szóstka? „– O powołaniu i działalności zespołu. który decydował w stanie wojennym o przenoszeniu, nauczycieli, nic mi nie było wiadomo. W pracach takiego zespołu nie uczestniczyłen” – mówi dyrektor St. Obara. „– Nigdy nie uczestniczyłem w zespole, ani nie byłem członkiem komisji weryfikacyjnej decydującej o losach nauczycieli. W dniu 13 lutego 1982 r., kiedy rzekomo obradował taki zespół, przebywałem na urlopie chorobowym, co jest udokumentowane w mojej książeczce zdrowia" – twierdzi dyrektor A. Brygidyn. Takie same oświadczenia złożyli dwaj inni niby-członkowie zespołu przebywający dziś na emeryturze byli dyrektorzy ZSE i ZSM – Ryszard Borowiec i Stanisław Prokop. I w ten oto sposób sekstet inkwizytorów przemienił się w duet w składzie: naczelnik Ryszard Grzebień oraz inspektor Zygmunt Skałkowski. Przebywający od 1985 roku na emeryturze były inspektor oświaty i wychowania Z. Skałkowski nie chce wspominać tamtych wydarzeń. „– Pan wie, jakie to były czasy. Ja" nie miałem z tym nic wspólnego" – zastrzega się już na wstępie. – „Kompetencje ówczesnego inspektora, sprawującego pieczę jedynie nad szkołami podstawowymi, były naprawdę niewielkie. Wszelkie sprawy decyzyjne pozostawały w gestii kuratorium oraz naczelnika miasta. któremu podlegałem. Chce pan koniecznie wiedzieć czy był taki zespół? Nie. nie było. Niech pan zresztą porozmawia na ten temat z byłym naczelnikiem”.

Tryby ohydnej machiny zaczynają się zazębiać. Egzekutywa KM PZPR z towarzyszem I sekretarzem na czele – to pierwszy, najważniejszy z nich- Naczelnik miasta skrupulatnie wykonujący ustalenia egzekutywy – to drugi. Kto jeszcze? Na pewno MO i SB. Adnotacje zawarte w protokole przy niektórych nazwiskach typu: „wykorzystać opinię z KM MO”, wyraźnie wskazują, iż inwigilowano całe środowisko nauczycielskie w sposób szczególny. A jak brakowało argumentów to używano takich perfidnych chwytów jak np. cofnięcie zezwolenia na używanie broni nauczycielce przysposobienia obronnego z II LO i zmuszenie jej tym samym do opuszczenia szkoły. Nawet Sąd Pracy nie był w stanie zmienić decyzji KOiW o jej przeniesieniu. Trąciłem niechcąco jeszcze jedną strunę – kuratorium. Nie brzmi ona czysto. Z rozmów, jakie przeprowadziłem z różnymi osobami wiem, że był to jeszcze jeden istotny tryb opisywanej machiny. Ciągłe ponaglanie, dopominanie się o konsekwentne oczyszczanie szeregów nauczycielskich z elementów wrogich władzy ludowej, wystawiało dyrektorów szkół na ciężką próbę. Szkoda, że potwierdzających ten fakt dokumentów brak, a ludzie milczą. Powróćmy jednak do 24 oskarżonych, którzy znaleźli się na „czarnej liście”. Jakie były ich dalsze losy? Czy dosięgło ich nieugięte ramię sprawiedliwości? Otóż stała się rzecz dziwna, a mianowicie tylko kilka z wydanych wyroków zostało wykonanych Były inspektor Z. Skałkowski wymienia tylko dwa nazwiska: Haliny Dembiczak i Jrzego Tamawskiego. O ich losach - jak twierdzi - przesądziły decyzje władz sądowych, nie oświatowych. Dwie, a może trzy osoby zdecydowały się wówczas same zmienić szkolę. Czy to było spowodowane przymusem, czy też faktycznym odejściem na własną prośbę – jak wynika z akt – tego nie próbowałem dociekać. Pozostali po dziś dzień pracują lam gdzie pracowali.

Rodzi się pytanie – dlaczego tak misternie przygotowany plan, z zimną krwią i bez zarzutu realizowany, nagle gdzieś utknął? Czy władzy zabrakło stanowczości? A może dyrektorzy, mimo nacisków, nie ulękli się pogróżek i nie dali się zastraszyć? Nie wiem. Niewątpliwie atmosfera panująca w gronach pedagogicznych wymagała, by ci z ..czarnej listy" pozostali na miejscu. I tak też się stało.

Po dziesięciu latach sprawa ożyła. Najpierw Stanisław Siwak w Nowinach” („Trędowaty" z 9-09. i „Kto weryfikował?" z 7.10.92) potem Stanisław Fryc („Inkwizytorzy" – Tygodnik Małopolski) ukazali – jak pisze pierwszy z nich – „kuchnię" ponurej epoki sprzed lat. Czy aby na pewno „kuchnię"? Według mnie nie weszli nawet do przedpokoju. Bo jak można było wytoczyć ciężkie działa przeciwko ludziom, których wina w całej tej brzydkiej sprawie jest co najmniej wątpliwa. Nie przeszkadzało to jednak St. Frycowi napisać: „... nauczyciele, skazani przez inkwizycję, zostali potraktowani przez mocodawców samych inkwizytorów „łagodniej" niż życzyli sobie tego „sędziowie sumienia" Czyżby? Jest czymś nie do pomyślenia, że ani jeden z autorów publikacji nie zadał sobie trudu, aby cokolwiek sprawdzić, aby autorytatywnie stwierdzić czy rzeczywiście działał rzekomy zespół inkwizytorów, czy też nie. Jedyny podpis inspektora, jako protokolanta, winien skłonić ich do zbadania sprawy, a nie walenia po oczach. Bryluje w tym zwłaszcza St. Fryc, który zakończeniem artykułu w zasadzie wyjaśnia motywy swojego działania. Pisze on tak: „... „Ukarani" nauczyciele powrócili do pracy i zawodu. Mamy wolny kraj i demokrację. Happy end? Niby tak. Tylko że co to za demokracja w tym środowisku, która pozwala inkwizytorowi wygrywać konkurs na dyrektora tak, że dopiero trzeba przytomności umysłu urzędnika państwowego, czyli kuratora, by skorygować wynik demokratycznych wyborów dyrektora, kompromitujący i ośmieszający nowy system. Czy urzędnik państwowy jest od tego, by strzec dobrego imienia środowiska nauczycielskiego i rodziców, jakiejś komisji, która wpadła w głupawy zachwyt nad kandydatem wprawdzie „z przeszłością”, ale dziś już zupełnie nieważną dla moralnych kwalifikacji kandydata na wychowawcę młodzieży? To po co – za przeproszeniem – nam to było?"

Nie trzeba zbyt tęgiej głowy, aby zrozumieć o co tu chodzi. Wystarczy żyć w dzisiejszych czasach, w których tak jak nigdy chyba sprawdza się zasada, iż „cel uświęca środki”. Czy naprawdę jednak musimy paprać się w tym gównie? Jeśli dyrektorzy A. Brygidyn i St. Obara wyznaczeni zostali do odstrzału, to trzeba mieć odwagę powiedzieć im to prosto w oczy, przedstawiając konkretne zarzuty. Po co grać na zwłokę z przeprowadzeniem konkursu w jednym przypadku, czy zwlekać kilka miesięcy z ogłoszeniem werdyktu i nominacją w drugim. Po co? Po co organizować polowanie z nagonką, rzucać oszczerstwa i opluwać ludzi za pomocą skandalizujących, pisanych jakby na czyjeś zamówienie artykułów. Jeśli ludzie ci nie wywiązują się ze swych obowiązków należycie, jeśli ich sumienie jest obciążone ciężkimi grzechami – bezsprzecznie powinni odejść. Trzeba im to jednak udowodnić.

Redaktor Siwak decydując się na opublikowanie w kolejnym artykule wybranych fragmentów (podkreślenie M. S.) listów obydwu dyrektorów, w nocie odautorskiej pisze: ,,Czyżby dokumenty, które otrzymaliśmy z Komitetu Obywatelskiego w Sanoku były falsyfikatem?” Szkoda, że dopiero teraz rodzą się te wątpliwości. Kontynuujmy–ca dalej: „Nie zamierzamy na nikogo rzucać cienia bezpodstawnie”. Jakże nie! „– Ci, którzy rzeczywiście decydowali o losach pedagogów z Sanoka niech rozważą sprawę we własnych sumieniach”. Dobra rada. A może by tak red. Siwak rozważył to co zrobił we własnym sumieniu, a jeśli uzna, że kogoś skrzywdził to co...

Byłemu inspektorowi Z. Skałkowskiemu spodobał się ten fragment artykułu. „– Niech każdy rozważy to we własnym sumieniu”. „– Święta myśl" – powiedział. „– Ja sumienie mam czyste" – dodał.

Nie uważam, że wewnętrzny rachunek sumienia tutaj wystarczy. Bo co z tego, że ktoś ma czyste sumienie, jeśli w opinii publicznej został poniżony, oczerniony, zmieszany z błotem. Co gorsze, dotknęło to pedagogów kierujących placówkami oświatowymi, którzy powinni być poza wszelkimi podejrzeniami. Nie sądzę z kolei, żeby ci, którzy faktycznie uczestniczyli w inwigilowaniu, a potem w weryfikowaniu nauczycieli, mieli z tego powodu wyrzuty sumienia. Nie łudźmy się. Co najwyżej mogą żałować, że nie rozprawili się z nimi do końca.

Pozostawmy jednak sumienia każdego w spokoju, jako prywatną ich własność. Rozstrzygając w nich tamte sprawy jeden będzie mógł spać spokojnie, drugi niestety nie. Ale to nie wszystko. Przecież komuś zrobiono krzywdę, a jeśli tak, to trzeba by jakoś naprawić. Może by więc zamiast podkładać ogień pod piekielny polski kocioł, ktoś zajął się wyjaśnieniem tych spraw do końca. Żyją ludzie, są pewne dokumenty, nie będzie to więc takie trudne. Niech odpowiedzą za nie ci, którzy faktycznie dopuścili się niegodziwości.

 

14.12.1981 r. (poniedziałek) – do 5.01.1982 r. (niedziela) – przerwa w nauce.

30.12.1981 r.– pismo 0.V-132/131/81– U.W. w Krośnie, Kuratorium Oświaty i Wychowania, skierowane do mgr Marii Kielar nauczycielki matematyki w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Sanoku podpisane przez kuratora mgr Józefa Tofilskiego.

Na podstawie zarządzenia Nr 51 Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1981 r. w sprawie zawieszenia działalności związków zawodowych i niektórych organizacji społecznych na czas obowiązywania stanu wojennego (MP Nr 30 poz.273) Kuratorium Oświaty i Wychowania w Krośnie wstrzymuje Obywatelce z dniem 14 grudnia 1981 r. obniżenie wymiaru zajęć dydaktycznych do pracy w NSZZ „Solidarność” udzielone pismem Nr 0.132/109/81 (10 godz. tygodn.).

 

1982

Luty 1982 r. – komisja partyjna (Tomasz Blecharczyk, Stanisław Obara, Zygmunt Podkalicki, Stanisław Prokop, Jerzy Solon):

– przesłuchują nauczycieli sanockich szkół ponadpodstawowych,

– dyrektorzy szkół namawiają do podpisania poniższego oświadczenia:

Sanok, luty 1982 r.

Oświadczenie

Niniejszym oświadczam, że wstępując do NSZZ „Solidarność” byłem w pełni przekonany, że działalność tego związku będzie miała charakter związkowy, zgodnie ze statutem związku oraz zasadami ustroju socjalistycznego w Polsce.

W ostatnich miesiącach ubiegłego roku przekonałem się, że siły ekstremalne tego związku przekształciły jego działalność zmierzającą do obalenia ustroju socjalistycznego w Polsce.

Dlatego też występuję z „Solidarności” nie chcąc mieć nic wspólnego z organizacją polityczną, zmierzającą do przejęcia władzy, doprowadziła Kraj do destabilizacji i anarchii.

Nazwisko i imię

Dział / Wydział

Sanok, dnia ..................................... Własnoręczny podpis .........................

 

31.05.1982 r.- pismo 0.V-1112/11/82 – U.W. w Krośnie, Kuratorium Oświaty i Wychowania, skierowane do mgr Marii Kielar nauczycielki matematyki w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Sanoku, podpisane przez kuratora mgr Józefa Tofilskiego.

Na podstawie art.19 ust. 1 Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982 r. (Dz.U.Nr 3 poz. 19) kieruję Obywatelkę do pracy bez jej zgody w SP nr 4 w Sanoku od 1 września 1982 r.

W celu objęcia obowiązków służbowych należy zgłosić się do Wydziału Oświaty w Sanoku.

Od niniejszej decyzji służy Obywatelce prawo wniesienia odwołania do Terenowej Komisji Odwoławczej ds. Pracy przy Urzędzie Miejskim w Sanoku w terminie 14 dni od daty doręczenia pisma.

10.06.1982 r.– odwołanie skierowane do Terenowej Komisji Odwoławczej ds. Pracy przy Urzędzie Miejskim w Sanoku przez Marię Kielar zamieszkałą w Sanoku ul. Langiewicza 5, nauczycielkę ZSZ w Sanoku.

Pozwanym jest Kuratorium Oświaty i Wychowania przy Urzędzie Wojewódzkim w Krośnie.

Odwołanie

Imieniem własnym wnioskodawca Maria Kielar wnosi o uznanie za bezskuteczne skierowanie Kuratorium Oświaty i Wychowania w Krośnie z dnia 31.05.1982 r. – L.dz. 0.V-1112/11/82 do pracy w Szkole Podstawowej nr 4 w Sanoku z dniem 1.09.1982 r.

Uzasadnienie

Skierowanie do pracy bez zgody wnioskodawczyni Kuratorium Oświaty i Wychowania w Krośnie przy Urzędzie Wojewódzkim – wydało dnia 31.05.1982 r. Skierowanie to zostało doręczone wnioskodawczyni dnia 18.06.1982 r. to jest w okresie leczenia szpitalnego wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni Maria Kielar przebywa na zwolnieniu lekarskim oraz pozostaje na leczeniu szpitalnym od dnia 19 maja do chwili obecnej. Wypowiedzenie stosunku pracy, jak również jakichkolwiek zmian warunków pracy i płacy w okresie choroby jest niedopuszczalne i w świetle obowiązującego prawa bezskuteczne. Pomijając formalne uchybienie, wnioskodawczyni posiada pełne wymagane kwalifikacje zawodowe – studia wyższe, a dotychczasowy przebieg pracy zawodowej wskazuje na wysoką dyscyplinę pracy, właściwą postawę społeczną i obywatelską wymaganą od nauczycieli PRL, jak również wnioskodawczyni będąca osobą bezkonfliktową, cieszy się dużym autorytetem w środowisku pedagogicznym oraz szacunkiem wychowanków.

Biorąc przesłanki formalne, czyniące bezskutecznym wymienione skierowanie Kuratorium, jak również przesłanki merytoryczne, wnioskodawczyni wnosi jak na wstępie.

16.08.1982 r.- Terenowa Komisja Odwoławcza ds. Pracy przy Urzędzie Miejskim w Sanoku, w sprawie ZSZ.I.620/130/82, w składzie: przewodnicząca mgr Krystyna Twardak-Terlecka, członkowie mgr Anna Szwan i Władysław Olearczyk oraz protokolant Zofia Błońska, po rozpoznaniu w dniu 16.08.1982 r. z wniosku Marii Kielar przeciwko Kuratorium Oświaty i Wychowania w Krośnie orzeka uznać decyzję z dnia 31.05.1982 w stosunku do Marii Kielar o skierowanie ją bez jej zgody do Szkoły Podstawowej nr 4 w Sanoku od dnia 1.09.1982 za bezskuteczną.

Uzasadnienie

Urząd Wojewódzki w Krośnie Kuratorium Oświaty i Wychowania pismem z dnia 31.05.1982 powołując się na art19 ust 1 Karty Nauczyciela – z dnia 26.01.1982 r. Dz.U. Nr 3 poz. 19 skierowało Marię Kielar bez jej zgody do pracy w Szkole Podstawowej Nr 4 w Sanoku od 1.09.1982 r. Od decyzji tej Maria Kielar wniosła odwołanie domagając się uznania jej za bezskuteczną.

W oparciu o przeprowadzone postępowanie Komisja ustaliła co następuje:

wniosk. Maria Kielar od 12 lat jest pracownikiem ZSZ w Sanoku jako nauczyciel matematyki jest ona w tej chwili jedynym nauczycielem tego przedmiotu jako że druga nauczycielka jest na urlopie wychowawczym. Trudno powiedzieć jaka jest sytuacja w zakresie nauczycieli matematyki w szkole Podstawowej nr 4, jako że strona pozwana nie wykazała jaka jest w tej szkole obsada stanowisk nauczycielskich i czy odpowiadają one potrzebom programowym szkoły. Przeniesienie więc Marii Kielar z ZSZ w Sanoku do szkoły podstawowej powodowałoby trudności w zakresie obsady stanowisk nauczycielskich w Szkole Zasadniczej. Komisja nie dopatrzyła się celowości w wydaniu takich decyzji, poza tym wnioskodawczyni Maria Kielar skierowana została do pracy w innej szkole w okresie zwolnienia szpitalnego co było sprzeczne z treścią art. 42 § 1 KP który miał tutaj zastosowanie poprzez art 48 ust 1 Kartu Nauczyciela. Z tych też względów Komisja orzekła jw.

Od orzeczenia przysługuje stronom w ciągu 2 tygodni od doręczenia orzeczenia, prawo wniesienia za pośrednictwem Komisji odwołania do Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie.

 

1989

W listopadzie 1986 NSZZ „Solidarność” został przyjęty do Międzynarodowej Konfederacji Związków Zawodowych. Wznowione w 1988 strajki stały się bezpośrednią przyczyną podjęcia przez władze komunistyczne rozmów ze Związkiem. Strona rządowa i związkowa (społeczna) uzgodniły warunki konferencji Okrągłego Stołu. W wyniku jej ustaleń w kwietniu 1989 ponownie zarejestrowano NSZZ „Solidarność”.

Po legalizacji Związek nie odzyskał już dawnych wpływów i skupił ok. 1,5 miliona członków, pozostał jednak liczącą się siłą, czego dowiodły wybory parlamentarne 4 czerwca 1989, podczas których kandydaci na posłów popierani przez „Solidarność” zdobyli wszystkie miejsca wynegocjowane dla opozycji w sejmie i uzyskali 99 miejsc w senacie, na ogólną liczbę 100. Wybory te umożliwiły powstanie w sierpniu 1989 pierwszego niekomunistycznego rządu premiera Tadeusza Mazowieckiego.

Elektorat związany z NSZZ „Solidarność” zdecydował także o zwycięstwie L. Wałęsy w wyborach prezydenckich w grudniu 1990.

10.11.1988 r. – Odsłonięcie tablicy na budynku „Sokoła”, upamiętniającej odzyskanie niepodległości.

20.03.1989 r. – powstała Międzyzakładowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „S” w Sanoku.

Utworzyli ją: Bolesław Bar, Marian Czopor, Kazimierz Gierczak, Wiesław Józefczyk, Henryk Kozik, Jan Nebesio, Franciszek Oberc, Stanisław Terefińko, Ireneusz Zarzycki.

11.04.1989 r. – Na zebraniu Tymczasowego Zarządu Regionu Podkarpacie NSZZ „S” postanowiono powołać Komitet Obywatelski „Solidarność”. Rozpoczęły się przygotowania do czerwcowych wyborów.

17.04.1989 r. – powołano władze MKK:

– Marian Kunc – przewodniczący,

– Franciszek Oberc, Adam Benedykt – z-y przewodniczącego,

– Jan Nebesio – sekretarz,

– Stanisław Terefinko – skarbnik,

– Henryk Kozik, Ireneusz Zarzycki, Bolesław Bar, Marek Furgał, Jan Tomczuk, Krzysztof Rudy – członkowie.

Przyjęto uchwałę o powołaniu Komitetu Obywatelskiego w Sanoku, którego przewodniczącym mianowano Mariana Kunca.

4.06.1989 r. – pierwsza tura wyborów parlamentarnych

18.06.1989 r. – druga tura wyborów parlamentarnych – wybory wygrała „Solidarność”.

Zawalił się system komunistyczny w Polsce.

13.07.1989 r. – powołanie Obywatelskego Sejmiku Ziemi Sanockiej z przedstawicieli Komitetów Obywatelskich z terenu byłych powiatów: sanockiego, brzozowskiego, miasta Sanoka, Brzozowa i Zagórza, przedstawicieli MKK NSZZ „S”, Solidarności Rolników Indywidualnych, Solidarności Rzemieślników, Klubu Inteligencji Katolickiej.

Przewodniczącym Sejmiku został Tadeusz Kosior, a zastępcami Mieczysław Brekier i Ryszard Trebenda.

17.07.1989 r. – Polska i Stolica Apostolska wznowiły stosunki dyplomatyczne.

19.07.1989 r. – Zgromadzenie Narodowe wybrało Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta PRL.

29.07.1989 r. – Rząd Mieczysława F. Rakowskiego podjął decyzję o urynkowieniu cen żywności z dniem 1 sierpnia.

24.08.1989 r. - Na wniosek prezydenta Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na prezesa Rady Ministrów.

23 i 24.09.1989 r. – ogólnopolskie spotkanie w sprawie samorządności w Koninie. Udział wzięli przedstawiciele Sejmiku Ziemi Sanockiej: Lucjan Błażowski, Halina Ciechanowska, Franciszek Oberc.

8.11.1989 r. – na posiedzeniu VII zwyczajnej sesji Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, której przewodniczył Leszek Kawczyński:

- powołano w skład stałych Komisji MRN osoby z poza Rady. Byli to członkowie Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” wyłonieni jako Grupa Samorządowa, która miała za zadanie uczestniczyć w charakterze obserwatorów w pracy MRN, w sesjach i komisjach.

Do poszczególnych komisji MRN weszli:

– Komisja Oświaty, Kultury i Sportu: Bronisław Kielar, Władysława Oberc, Sławomir Wożniak, Lucjan Błażowski,

– Komisja Społeczno-Gospodarcza i Gospodarki Finansowej: Witold Przybyło, Bernard Sobkowicz,

– Komisja Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniowej, Budownictwa i Gospodarki Wodnej: Jan Wydrzyński,

– Komisja Zaopatrzenia Ludności, Drobnej Wytwórczości, Usług i Rolnictwa: Eugeniusz Winnicki, Ireneusz Zarzycki,

– Komisja Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska: Jan Dąbrowski, Grażyna Głód,

– Komisja Prawa i Porządku Publicznego: Mirosław Furczak.

– zmieniono nazwy ulic: Podzamcze na Królowej Bony, Młodzieży Zjednoczonej na Cerkiewną, część ul. Wierzbowej na Macieja Kluski, Plac Pokoju na Plac Św. Michała, Plac Rewolucji Pażdziernikowej na Duży Rynek, Osiedle Traugutta na Osiedle Wójtostwo, Długa na Jana Pawła II, Gumowa na Mateusza Beksińskiego, Wąska na Pasaż Królowej Zofii, Lenina na Stróżowską oraz nazwano nową ul. ppor. Zaremby.

17.11.1989 r. – W Warszawie zdemontowano pomnik Feliksa Dzierżyńskiego, a plac jego imienia otrzymał dawną nazwę – plac Bankowy.

28.12.1989 r. – Sejm PRL przyjął pakiet ustaw zmieniających ustrój gospodarczy (tzw. plan Balcerowicza)

29.12.1989 r. – Sejm PRL dokonał nowelizacji konstytucji: skreślono wstęp i pierwsze dwa rozdziały, nazwę państwa zmieniono na Rzeczpospolita Polska, formułę o państwie socjalistycznym zastąpiono sformułowaniem o państwie demokratycznym

29.12.1989 r. – MRN w Sanoku odwołała Ryszarda Grzebienia z funkcji Naczelnika Miasta

12.1989 r. – członkowie Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” POiW – Janina Sadowska i Bronisław Kielar wchodzą w skład Komisji Socjalnej przy MZEA w Sanoku.

 

1990

27-30.01.1990 r. – XI Zjazd PZPR podjął uchwałę o zakończeniu działalności partii

30.01.1990 r. – członek NSZZ „Solidarność” Oświaty, mgr inż. Witold Przybyło na Sesji MRN w Sanoku, został wybrany w głosowaniu tajnym, na Naczelnika Miasta Sanoka.

31.01.1990 r. – pierwsze spotkanie z wybranym w styczniu kuratorem – mgr Eugeniuszem Dryką, członkowie NSZZ „Solidarność” Oświaty zorganizowali w pomieszczeniu Komisji – Rynek 15.

4.02.1990 r. – ks. prałat Adam Sudoł poświęcił pomieszczenie pod adresem Rynek 15.

W uroczystości udział wzięli: Naczelnik Miasta, członkowie Komitetu Obywatelskiego, przedstawiciel Biura Poselsko-Senatorskiego oraz członkowie Komisji Zakładowej Oświaty NSZZ „Solidarność”.

5.02.1990 r. – odbyło się posiedzenie Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” POiW w Sanoku.

Na wniosek przewodniczącej Komisji Janiny Sadowskiej odwołano z funkcji z-cy przewodniczącego Wiesława Więcka. Na zwolnione miejsce Komisja wybrała Annę Jahn.

Bronisław Kielar został upoważniony przez Komisję do gromadzenia informacji o „OŚWIACIE” oraz do informowania zainteresowanych o pracach Komisji.

Władysława Oberc przekazała wiadomości z „Sejmiku Nauczycieli”, który odbył się w dniach 29–31.01.1990 r. w Lublinie. W sejmiku udział wzięli przedstawiciele ministerstwa z Anną Radziwił oraz przedstawiciele nauczycieli z całego kraju.

 

Pierwszy projekt planu pracy Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” POiW w Sanoku

1. Opracowanie planu
2. Organizacja imprez okolicznościowych
3. Udział w komisjach: socjalnej i zdrowia
4. Udział w Komisji Oświaty Miejskiej Rady Narodowej
5. Udział członków Komisji w uroczystościach
6. Opracowywanie wykazu spraw omawianych na zebraniach
7. Prenumerata dzienników: Rzeczypospolita i Gazeta Wyborcza, tygodników: Gazeta i Nowoczesność i Gazeta Sanocka
8. Prenumerata „Dziennika Ustaw”
9. Prowadzenie spraw finansowych
10. Prowadzenie kroniki
11. Opracowywanie zestawu przepisów dotyczących szkoły
12. Współpraca z władzami oświatowymi w sprawach: wyboru dyrektorów, wyróżniania nauczycieli,

13. Organizacja potrzebującym

14. Wymiana doświadczeń między szkołami w różnych dziedzinach

15. Obrona nauczycieli

16. Organizacja wycieczek

10.02.1990 r. – szkolenie w sprawach samorządowych w Krośnie prowadzili wykładowcy z lubelskiego ośrodka akademickiego. Z Sanoka uczestniczyli: Mirosław Furczak, Bronisław Kielar, Jan Dąbrowski, Wiesław Więcek, Franciszek Oberc.

15.02.1990 r - w posiedzeniu Komisji Oświaty, Kultury i Sportu MRN w Sanoku, które odbyło się. w MDK, z ramienia Komitetu Obywatelskiego udział wzięli: Lucjan Błażowski, Bronisław Kielar, Władysława Oberc, Sławomir Woźniak.

Luty 1990 r. – wyłoniono członków KO odpowiedzialnych za kontakt z parafiami.

Np. Fara – Antoni Kotulski, Olchowce – Mieczysław Brekier, Sanok-Długa – Bronisław Kielar.

Księża proboszczowie zachęcali do włączenia się do pracy samorządowej.

Proboszcz Parafii pw. Chrystusa Króla na „Wójtostwie”, ks. Feliks Kwaśny udostępnił salę i brał udział w zebraniach przedwyborczych, które zorganizowałem jako przedstawiciel Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Sanoku. Zebrania odbyły się:

– 13.03.1990 r. – udział wzięło 6 osób,

– 21.03.1990 r. – udział wzięło 21 osób,

– 28.03.1990 r. – udział wzięło 35 osób.

16.02.1990 r. – W Paryżu podpisano porozumienie między Polską a 14 państwami tzw. Klubu Paryskiego – wierzycielami naszego kraju o rozłożeniu ok. 10 mld polskiego długu na okres 14 lat

27.02.1990 r. – na Sesji MRN na „OŚWIATĘ” w placówkach podległych pod Wydz. Oświaty i Wychowania U.M. na rok 1990 zaplanowano 6.601 mln zł.

1.03.1990 r. – posiedzenie Komisji Socjalnej przy MZEA (przedstawiciele ZNP i NSZZ „S”) - zasady podziału funduszy: socjalnego i mieszkaniowego.

14.03.1990 r. – GUS poinformował, że ceny detaliczne towarów i usług konsumpcyjnych były w lutym o 1360 proc. wyższe niż przed rokiem.

5–6.04.1990 r. – Przywrócenie święta 3 Maja i zniesienie święta 22 Lipca.

11–12.04.1990 r. – Likwidacja cenzury i nowelizacja prawa prasowego.

11–14.04.1990 r. – Agencja TASS opublikowała oświadczenie potwierdzające odpowiedzialność władz radzieckich za zbrodnię katyńską.

23.04.1990 r. – KO ustalił listę kandydatów na radnych do przyszłej Rady Miasta Sanoka

oraz

PODSTAWOWE ZAMIERZENIA KOMITETU OBYWATELSKIEGO

W NOWEJ KADENCJI SAMORZĄDU MIEJSKIEGO

 

GOSPODARKA KOMUNALNA

1. Oczyszczalnia ścieków – bezwzględne dotrzymanie terminu 1991 r.
2. Jaz Zasław – dotrzymanie przyjętego terminu 1992 r.
3. Opracowanie szczegółowego harmonogramu uzbrojenia osiedla Dąbrówka Północ (Okołowiczówka) i realizacja do 1999 r.
4. Spowodować przyznanie środków na realizację Kotłownię dla Szpitala z terminem realizacji wg planu tj. do 1993 r.

GOSPODARKA MIESZKANIOWA

1. Przygotowanie terenów pod budownictwo jedno i wielorodzinne w oparciu o harmonogram wyborczy 1988–1992 r. Ponadto przygotować tereny przy ulicach Płowiecka-Słowackiego.
2. Powiększenie ilości remontów kapitalnych w starej substancji mieszkaniowej.
3. Definitywne tj. w 1990 r. zakończenie remontu domu przy ul. Mokra 2.

OCHRONA ŚRODOWISKA

1. Zakończyć modernizację wysypiska i przystąpić do opracowania założeń i realizacji kompostowni.
2. Rozmieścić duże kontenery na śmieci – szczególnie na osiedlach budownictwa jednorodzinnego.
3. Utrzymać w należytej czystości potoki przepływające przez miasto.
4. Zobowiązać zakłady pracy, które odprowadzą ścieki bez pośrednictwa kanalizacji miejskiej do posiadania własnych oczyszczania ścieków (określić termin).
5. Zlikwidować lokalne kotłownie (przy osiedlu na Daszyńskiego w areszcie, przy starych Delikatesach na Dąbrowskiego itp.) i połączyć budynki do centralnego źródła ciepła.
6. Park –
7. Wyegzekwować posiadanie skutecznych urządzeń filtracyjnych przy emitorach zanieczyszczeń pyłowo-gazowych.
8. Zagospodarować brzegi rzeki San dla celów rekreacyjno-wypoczynkowych.
9. Poczynić starania o usunięcie z centrum miasta aresztu, a uzyskane pomieszczenia zaadoptować na potrzeby miasta.

KOMUNIKACJA

1. Wykonanie w pierwszej kolejności odcinka drogi Rymanowska-Dąbrowiecka celem podłączenia osiedla Wójtostwo z drogą na Krosno w obu kierunkach.

ZDROWIE I OPIEKA SPOŁECZNA

        1. Budowa przychodni zdrowia na osiedlu Słowackiego.

        2. Przygotować teren pod Dom Pomocy Społecznej.

        3. Uruchomić tanią jadłodajnię.

OŚWIATA I WYCHOWANIE

1. Budowa Liceum Medycznego – poczynić starania.
2. Budowa szkoły podstawowej na Dąbrówce.

KULTURA

1. Zintensyfikować remont Zamku.
2. Kontynuacja budowy nowego kina.

SPORT

1. Zakończyć wreszcie budowę zaplecza na torze lodowym oraz rozbudowę lodowiska.

HANDEL

1. Zreorganizować cały handel.
2. Wyznaczyć tereny na pawilony handlowo-usługowe na poszczególnych osiedlach, podać lokalizację do publicznej wiadomości (warunki przetargu).

Zadbać o ostateczny wygląd nowo powstających pawilonów handlowych.

3.05.1990 r. – KO wydaje pierwszy nr pisma „Ziemia Sanocka” przybliżający sprawy samorządowe.

27.05.1990 r. – wybory do I Rady Miasta Sanoka przynoszą sukces Komitetowi Obywatelskiemu.

Tylko jeden kandydat na radnego nie został radnym. W jednym okręgu KO nie wystawił kandydata.

Radnymi zastali: Eugeniusz Barna, Lucjan Błażowski, Jan Dąbrowski, Wojciech Fejkiel, Mirosław Furczak Bronisław Kielar, Antoni Kotulski, Marian Kunc, Eugeniusz Małachowski, Franciszek Oberc, Andrzej Polański, Leszek Puchała, Zygmunt Raczkowski, Andrzej Radwański, Andrzej Robel, Jacek Rogowski, Stanisław Sieradzki, Bernard Sobkowicz, Jan Tomczuk, Jadwiga Tynik, Wiesław Więcek, Jerzy Winnik, Wanda Wojtuszewska, Romana Wolwowicz, Jan Wydrzyński, Stanisław Zajdel, – z KO oraz Tomasz Jadczyszyn i Edward Olejko z SD.

5.06.1990 r. – Inauguracyjna Sesja I Rady Miasta Sanoka. – (Działalność I R. M. Sanoka – do opracowania).

28.06.1990 r. – odbyło się posiedzenie Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” POiW w Sanoku.

Liczba członków NSZZ „S” POiW - 295 w tym 221 z Sanoka. Na kierownika Delegatury.

Kuratorium Oświaty i Wychowania został powołany Stanisław Orłowski - na wniosek KZ.

 

25.11.1990 r. – Pierwsza tura wyborów prezydenckich: Lech Wałęsa – 39,7 proc., Stan Tymiński – 23,1 proc.

2.12.1990 r. – Utworzenie Unii Demokratycznej

9.12.1990 r. – Druga tura wyborów prezydenckich: Wałęsa – 74,3 proc., Tymiński 25,7 proc.

22.12.1990 r. – Prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski przekazał Wałęsie insygnia władzy prezydenckiej II RP.

 

 

 

 

 

1991
 

4.01.1991 r. – Powołanie Jana K. Bieleckiego na stanowisko premiera

21.01.1991 r. – Ustanowienie Ordynariatu Polowego WP, nominacja ks. prałata Leszka Sławoja Głódzia

15.02.1991 r. – Ukonstytuowanie się Trójkąta Wyszehradzkiego (Polska Węgry i Czecho-Słowacja)

24.02.1991 r. – III Zjazd NSZZ Solidarność wybrał Mariana Krzaklewskiego na przewodniczącego związku

31.03.1991 r. – Zaprzestanie działalności wojskowych struktur Układu Warszawskiego

2.05.1991 r. – Na sanockim Zamku odbyła się Uroczysta Sesja Rady Miasta z Okazji 200 Rocznicy Uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

3.05.1991 r. – Ukazał się sygnalny numer „Tygodnika Sanockiego”.

10.05.1991 r. – Sejm uchwalił ordynację wyborczą do Sejmu i Senatu

16.05.1991 r. – NBP ustala średni kurs dolara na 11 tys. zł

1–9.06.1991 r. – Czwarta pielgrzymka Jana Pawła II do Polski

1.07.1991 r. – Podpisanie protokołu o rozwiązaniu RWPG

2.07.1991 r. – Oficjalna inauguracja giełdy warszawskiej

5.07.1991 r. – Ustawa o powszechnym podatku dochodowym od osób fizycznych

18.07.1991 r. – Ujawnienie afery FOZZ

1.08.1991 r. – Pierwsze aresztowania w aferze Art-B

28–29.08.1991 r. - Pierwsze spotkanie szefów dyplomacji Francji, Polski i Niemiec w ramach tzw. Trójkąta Weimarskiego

 

19.09.1991 r. – 11.30–12.30 – ogólnopolska, oświatowa akcja protestacyjna – zamiast programowego tematu, przedstawiono młodzieży informacje o oświacie.

25.09.1991 r. – Rada Miasta Sanoka uchwala podział miasta na dzielnice: Śródmieście, Dąbrówka, Wójtostwo, Błonie, Olchowce, Posada, Zatorze.

4.10.1991 r. – posiedzenie Młodzieżowej Rady Miasta z udziałem radnych Rady Miasta: Mirosława Furczaka, Bronisława Kielara, Wiesława Więcka oraz burmistrza Witolda Przybyło. Opracowano ordynację wyborczą do M.R.M. oraz statut. Podjęliśmy próbę włączenia młodzieży do działalności dotyczącej np. organizowania zawodów sportowych imprez młodzieżowych i innych.

22.10.1991 r. – na Sesji RM Sanoka zgłosiłem prośbę o odwołanie mnie z członka Komisji Rewizyjnej Rady Miasta.

Uważałem, że przy obecnym systemie władzy gminnej, powołana przez RM wyłącznie społeczna Komisja Rewizyjna, nie jest w stanie podołać istniejącym potrzebom prowadzenia kontroli.

W związku z tym nie mogę być członkiem takiej komisji.

Teraz kiedy następują duże zmiany we wszystkich komórkach organizacyjnych Miasta – istnieje moim zdaniem zwiększone zapotrzebowanie na rzetelne kontrole i przedstawianie ich wyników do wiadomości publicznej.

 

27.10.1991 r. – Wybory do Sejmu i Senatu, a w Sanoku również wybory do Rad Dzielnic.

28.10.1991 r. – pierwsze spotkanie Rady Programowej „Tygodnika Sanockiego” z nowo powołanym redaktorem naczelnym Antonim Nakoniecznym – zapoznanie się z planem i trudnościami nowego redaktora.

22.11.1991 r. – zebranie sprawozdawcze KZ NSZZ „S” POiW Leska i Sanoka w ZST (319 członków).

28.11.1991 r. – Prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie przestępstw dewizowych działaczy b. PZPR

1.12.1991 r. – Polska jako pierwsze państwo uznała oficjalnie niepodległość Ukrainy

6.12.1991 r. – Sejm powołał Jana Olszewskiego na urząd premiera

13.12.1991 r. – Walny Zjazd Wyborczy NSZZ „S” POiW Leska i Sanoka. Uczestniczyli: Maria Wolan, Stanisław Orłowski, Czesław Nowak, Ireneusz Zarzycki.

Przewodniczącym KZ został wybrany Piotr Mazur.

 

1992

29.01.1992 r. – przedstawiłem koncepcję budowy „Centrum Usługowego” (na skarpie między „Okęciem”, a ZSZ przy ul. Jagiellońskiej) na konwencie Rady Miasta (A. Radwański, J. Dąbrowski, T. Jadczyszyn, B. Kielar, E. Olejko, J. Winnik). Koncepcja uzyskała pozytywną opinię Komisji Oświaty, Kultury, Sportu i Turystyki R. M. i Komisji Ładu Przestrzennego i Infrastruktury Miejskiej. Komisja Budowlano-Mieszkaniowa R. M. (z przewodniczącym E. Olejko) koncepcję zaopiniowała negatywnie.

15.05.1992 r. – Wyjazd przedstawicieli Sanoka do Östersund w Szwecji - Andrzej Radwański – przewodniczący Rady Miasta, Bronisław Kielar – przewodniczący Komisji Oświaty, Kultury, Sportu i Turystyki R.M., Stanisław Sieradzki – radny, Michał Studnicki – naczelnik Wydz. Rozwoju Gospodarczego U.M.

15 (piątek)

– 20.15 – PKP do Warszawy,

– 13.00 – SAS do Kopenhagi,

– 14.00 – SAS do Sztokholmu,

– 17.00 – SAS do Östersund

16 (sobota)

– 18.00 – kolacja w ATENIE

17 (niedziela)

– 8.30 – śniadanie

– 9 30 – wyjazd do gminy Öre.

Przewodniczący Rady Gminy Öre – Erik Egerwan zajmuje się organizacją turystyki (polityką turystyczną).

W Öre jest m.in. piękne jezioro oraz masyw górski długości 20 km, na którym funkcjonuje 80 km kolejek różnego typu.

13 00 – spotkanie przy obiedzie w Husä, małej, górskiej miejscowości, z P. Egerwanem oraz nauczycielem Hocan Vestrem, który trzy dni uczy w szkole 9-ro dzieci, a w pozostałe dni zajmuje się spółdzielnią powstałą na terenie zlikwidowanej w 1949 r. kopalni miedzi. S-nia powstała z inicjatywy mieszkańców w celu ratowania osady. Miała już nastąpić likwidacja sklepu i szkoły, a to doprowadziłoby do wyludnienia. Do s-ni należy 180 członków, w tym 20 właścicieli domów wypoczynkowych. S-nia po opracowaniu planu działania otrzymała pomoc od Państwa – 1mln KS. Jest to jedna z pierwszych s-ni w kraju. Członkowie posiadają domy wypoczynkowe własne, a także są wspólnikami innych domów wypoczynkowych. Posiadają własny wyciąg narciarski i sprzęt do przygotowywania tras zjazdowych (armatki śniegowe, ratraki, pojazdy do wyciągania na linie narciarzy (40 osób), hulajnogi śniegowe.

Spółdzielnia, wypracowane pieniądze, w całości przeznacza na rozwój bazy turystycznej, a dla członków zyskiem jest to, że osada istnieje, tworzone są miejsca pracy, a najważniejsze , że jest to ich własna oddolna inicjatywa i przez to czują się wolni. Mogą swoje pomysły wprowadzić w czyn. Czekają na dobrą zimę. Osada swoją historię przedstawia w formie sztuki teatralnej. Czynią to już 8 lat i mają co rok więcej widzów.

W Husä funkcjonują gospodarstwa hodowlane, sklep, przedszkole, szkoła, wiele domów wypoczynkowych. Odbudowuje się społecznie Dom Kultury.

Jeden z nauczycieli, który uczy kilkoro dzieci, prowadzi hodowlę 40 kóz. Żona zajmuje się produkcją bardzo dobrego i drogiego sera koziego. W innym gospodarstwie rolnik hoduje 10 krów, posiada 5 domków wypoczynkowych oraz jest członkiem spółdzielni i obsługuje wyciąg.

17.50 – przejazd z Husä do Torsa. W tej miejscowości Biom Hiortig, szef KOOPERATIV UTVECLING objaśnił nam organizację i rodzaje spółdzielni. Do s-ni może należeć co najmniej 5 członków. S-nia nie dzieli zysku między członków, a przeznacza go na cele społeczne i ich rozwój oraz pomoc innym spółdzielniom. Organizują się w celu nauki szycia, opieki nad osobami starszymi, organizowania szkoleń, biur architektonicznych, przedszkoli i innych.

S-nia musi powstawać z inicjatywy oddolnej. Największe osiągnięcia uzyskują w „opiece nad dziećmi”. Na starcie może pomóc państwo.

W przypadku przedszkoli spółdzielnia otrzymuje taką kwotę, jak przedszkole państwowe.

Kobiety starsze utworzyły spółdzielnię, która ma na celu opiekę nad własnymi rodzicami i otrzymują dotację od gminy. Gmina nie musi utrzymywać starców i na tym oszczędza. Istnieją s-nie turystyczne, współpracujące ze szpitalami i inne.

18.05.1992 r. – poniedziałek – 9.00 – szkoła (ekotechniczna) ekologiczna.

Spotkanie ze studentkami: Stina Dahlblom i Anna Maria Estojbrussan, które odwiedziły Sanok.

Studentki swoje spostrzeżenia o Sanoku wydrukowały w specjalnym zeszycie, w którym:

– proponowały przetwarzanie makulatury na materiał izolacyjny – jak robi to Szwecja,

– ostrzegały przed stosowaniem opakowań plastikowych,

– interesowały się zdrową żywnością,

– przypominały, że bardzo ważną sprawą dla zdrowia jest spożywanie czystej wody,

– proponowały wprowadzać do programów szkolnych tematyki dot. ochrony środowiska i praktyczne dbanie o to środowisko,

– przestrzegały przed kopiowaniem błędów dot. środowiska, jakie popełniły państwa zachodnie, a które mają problemy z opanowaniem ich obecnie,

– proponowały współpracę w uzgodnionych tematach.

 

W czasie spotkanie z dr Larsem THOPELDEM zapisałem następujące uwagi:

– linię ekologiczną szkoły finansuje Państwo,

– nie należy dużo się uczyć lecz działać,

– ekonomia i ekologia powinny stanowić jeden przedmiot,

– przy wprowadzaniu tematyki ekologicznej należy stosować najnowsze opracowania, nie należy wzorować się ślepo na istniejących obecnie,

– najistotniejsze jest to aby problemy ekologiczne wprowadzić do świadomości młodych i przez młodych.

 

12 00 – wizyta u Burmistrza w Ratuszu, a następnie:

– spotkanie w hotelu z przedstawicielami spółdzielców Europy,

– wizyta w szkole (warsztat samochodowy, warsztat krawiecki),

– obiad,

– zwiedzanie zakładu produkującego drewniane domy ocieplane watą i fiberem (fiber - rozdrobniona makulatura z boraksem – wytwarzano 10 t masy/dobę – 8,5 t makulatury + 1,5 t boraksu).

 

19.05.1992 r. wtorek:

– 8 00 – Zakład Energetyczny – jest to spółka 3 gmin (25% +25% + 50%).

Zgromadzenie-Gmina-Il.czł.Zarządu-Zarząd-Liczba m-ców

7,5% Are 2 25% 12 000

7,5% Krokam 2 25% 15 000

85% Ostersund 4 50% 65 000

 

Spółka produkuje prąd dla trzech gmin. Cena 1 kWh wyprodukowanej energii jest niższa od ceny 1 kWh energii krajowej.

Spółka zatrudnia 250 osób (210 mężczyzn + 40 kobiet).

Roczna produkcja wynosi 1180 GWh w tym 450 GWh na ogrzewanie)

Energia odbierana jest przez:

– 50% – gospodarstwa domowe,

– 15% – przemysł,

– 35% – instytucje, sklepy, urzędy.

Zakład Energetyczny posiada:

– 13 elektrowni wodnych,

– 34 oddziały innych elektrowni,

– 2900 km przesyłu,

– 8 zakładów ciepłowniczych.

Energia produkowana jest:

– z biogazu i ciepła ze ścieków (pompy cieplne),

– w elektrowniach wodnych,

– w elektrowniach spalających drewno i troty (najwięcej energii), spalających olej oraz w elektrowniach odzyskujących ciepło ze spalin.

 

Pan Thure Martensson opowiedział nam o zbiórce, segregacji, przetwarzaniu i składowaniu odpadów komunalnych.

Odpady w większości segregowane są w gospodarstwach domowych. Są jednak i tacy, których należy uświadomić, przekonać do segregacji u siebie. Wydawane są więc broszury, organizuje się odczyty i szkolenia.

Oddzielnie gromadzi się metale, azbest, akumulatory, bateryjki, farby, rozpuszczalniki, oleje, szkło kolorowe, szkło bezbarwne. Papier odbierany jest tylko w torbach (co miesiąc) papierowych i przerabiany jest na niepalną masę izolacyjną (fiber).

Makulatura odbierana jest odpłatnie od firm, nieodpłatnie od mieszkańców.

Odpady płynne takie jak np. farby, rozpuszczalniki, oleje odbierane są przez pracownika wysypiska i zlewane do odpowiednich pojemników. Bateryjki, rtęć, kadm itp. gromadzone są w jednym miejscu Szwecji. Sporządza się mapy składowania azbestu. Funkcjonuje krematorium spalające resztki pooperacyjne i zwierzęta. Woda z wysypiska jest gromadzona w zbiorniku i rozprowadzana na teren o pow. 9 ha, który to teren jest systematycznie badany.

W Urzędzie Miasta, w Dziale Oczyszczania, funkcjonuje inspektor, który planuje i kontroluje gospodarkę odpadami – sprawdza co zakłady robią z odpadami, a zakłady sporządzają raporty o zagospodarowaniu odpadów.

W oczyszczalni ścieków funkcjonują: część mechaniczna, część biologiczna oraz odstojniki. Odzyskiwany jest biogaz oraz ciepło, które przetwarzane są na prąd. Planuje się oczyszczalnię chemiczną.

 

13.10 – Urząd Miasta

Gmina ściąga 30% podatku z czego 10% przeznacza się na służbę zdrowia.

Gmina finansuje ulice, drogi, rynek, place, parkingi, parki, zieleńce. Opłaty za doprowadzenie wody i odprowadzenie ścieków oblicza się wg wskazań licznika.

14–21.06.1992 r. – Sanok przygotował stoisko w Poznaniu na Wystawie Miast Polskich. Przedstawiciele Miasta wzięli udział.

 

21.06.1992 r. – Ks. prałat Adam Sudoł obchodzi 25-lecie pracy na stanowisku proboszcza

Sanok, dnia 14.06.1992 r.

Ksiądz prałat ADAM SUDOŁ

Proboszcz Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku

Wielebny Księże Dziekanie

Komisja Oświaty, Kultury, Sportu i Turystyki Rady Miasta Sanoka pragnie złożyć serdeczne podziękowania za wspaniałą, ofiarną dwudziestopięcioletnią pracę na niwie Bożej w mieście Sanoku, wśród jego mieszkańców.

Twoje słowa i czyny Drogi Jubilacie to wspaniały przykład działalności w służbie Bożej, a równocześnie przykład bohaterskiej i nieugiętej postawy oraz patriotyzmu w trudnych chwilach dla naszego narodu i naszej państwowości.

Dodawałeś otuchy w chwilach zwątpienia i załamania, podnosiłeś nastroje radości i euforii w chwilach zwycięstw duchowych.

Życzymy Księdzu Prałatowi długich lat pracy w zdrowiu i spokoju.

SZCZĘŚĆ BOŻE !

Przewodniczący Komisji

Bronisław Kielar

 

19.08.1992 r. – oddano do użytku most łączący Sanok z Białą Górą (filary docelowe, jezdnia tymczasowa, wojskowa - z powodu braku funduszy).

19.09.1993 r. – wybory do parlamentu RP. Senatorem zostaje wybrany Ireneusz Zarzycki. Rada Miasta przeprowadziła referendum gminne w sprawie wprowadzenia ryczałtowych opłat za wywóz śmieci. Mieszkańcy poparli propozycję Rady Miasta.

15.02.1994 r. – Komisja Zakładowa Funduszu Mieszkaniowego K.O. w Krośnie zmieniła stawki przyznawanych pożyczek. Ustalono:

– 5 mln. zł – na remont mieszkania,

– 10 mln. zł – na remont i modernizację domu,

– 20 mln. zł – na budowę domu,

– 20 mln. zł – na wykup mieszkania.

Współmałżonkom zatrudnionym w oświacie zniesiono ograniczenia.

 

1994

19.06.1994 r. – kolejne wybory samorządowe.

Bronisław Kielar