7.2. Marsz Sokołów (Hymn Sokoli) – pieśń powstała w połowie XIX w., będąca hymnem młodzieżowej organizacji sportowej i patriotyczno-wychowawczej Sokół, założonej we Lwowie w 1867 r. Sokołami nazywano młodzież zrzeszoną w organizacji. Autorem tekstu był Jan Lam (ur. 16 stycznia 1838 w Stanisławowie, zm. 3 sierpnia 1886 we Lwowie) – nauczyciel, powieściopisarz, satyryk, redaktor „Dziennika Polskiego”.
Pochodził z rodziny niemieckiej ze Stanisławowa, jednak wybrał polską narodowość, biorąc udział w powstaniu styczniowym. Konsekwencją tego był pobyt w więzieniu austriackim.
Był bardzo popularnym satyrykiem, krytykował austriacką biurokrację w Galicji, jej wrogie nastawienie do Polaków i ruchów wolnościowych. Stawiał zarzuty i szlachcie, i klerowi, oskarżając ich o dbanie jedynie o własne interesy. Jego felietony były dowcipne, pełne sarkazmu i ironii.
Największy rozgłos przyniosły mu publikowane od 1868 Kroniki lwowskie. Był autorem kilku powieści satyrycznych: Wielki Świat Capowic, Koroniarz w Galicji (1869), Głowy do pozłoty (1873), Idealiści (1876), Dziwne kariery (1880).
Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim (pole 56), na pomniku wyryto napis:
Nikną wieki może sławne
Grób po grobie się otwiera
Nowe imię gasi dawne
A sława sławę zaciera.
Muzykę ułożył Wilhelm Czerwiński, kompozytor oper i operetek, mazurków i pieśni.
Hymn Sokoli
-
Ospały i gnuśny zgrzybiały ten świat,
na nowe on życia koleje,
z wygodnej pościeli nie dźwiga się rad;
i duch i ciało w nim mdleje.
Hej, bracia Sokoły, dodajcie mu sił,
by ruchu zapragnął, by powstał i żył! – bis
-
Z niemocy ciemności i ciało i duch
na próżno się dźwiga i łamie.
Tam tylko potężnym i twórczym jest duch,
gdzie wola silne ma ramię.
Hej bracia, kto ptakiem przelecieć chce świat,
niech skrzydła sokole od młodych ma lat !
-
Więc razem ochoczo w daleki ten lot
sposobić nam skrzydła i ducha.
Nie złamie nas burza, nie strwoży nas grzmot,
gdy woli siła posłucha.
Hej, bracia Sokoły, dodajmy mu sił,
by ruchu zapragnął, by powstał i żył.
Jan Lam
(1838–1886)
