Aktualności 125 lat „Sokoła” – dzień drugi

2014.06.07

125 lat „Sokoła” – dzień drugi

Sprawozdanie z uroczystości 125-lecia

TG „Sokół” w Sanoku – cz. 2

Sobota, 7 czerwca 2014 r.

Goście z różnych stron Polski zebrali się pod „DOMEM SOKOŁA” na „Placu Harcerza”, po czym wyruszyliśmy z „Orkiestrą Dętą PGNiG w Sanoku” z kapelmistrzem Grzegorzem Mroczkowskim do Kościoła pw. Przemienienia Pańskiego na mszę świętą, którą odprawili nasi czcigodni duchowni:

- ks. prałat Feliks Kwaśny – wieloletni proboszcz Parafii Chrystusa Króla – Honorowy Obywatel K.W.M. Sanoka,

- ks. prałat dr Andrzej Skiba – proboszcz Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku,

- o. por. Andrzej Deptuch – franciszkanin – działał w AK, w WiN . Aresztowany, prześladowany, więziony i torturowany przez władze komunistyczne PRL – ur. w 1919 r.,

- ks. Andrzej Szkoła – proboszcz Parafii Chrystusa Króla.

Kazanie, z uwzględnieniem pięknej historii „Sokoła” wygłosił ks. Andrzej Skiba. Serdecznie dziękujemy.

Po błogosławieństwie, laudację przybliżającą trzech zacnych sanoczan, których nazwiska umieściliśmy na Tablicy pamiątkowej, usytuowanej na budynku „Sokoła”, odczytał dh Tadeusz Nabywaniec.

Dh Maksymilian Słuszkiewicz â 11.10.1884 + 17.01.1940

Maksymilian Słuszkiewicz urodził się 11 października 1884 r. w Sanoku, jako syn Michała (burmistrza Sanoka w latach 1920-1923) i Pauliny z Dziurów.

Absolwent Gimnazjum Męskiego w Sanoku, przeszedł wszystkie stopnie kariery urzędniczej, by w 1937 r. zostać burmistrzem Sanoka.

W 1907 r. pełnił przy magistracie sanockim służbę aplikanta, następnie zastępcy inspektora policji miejskiej, a w 1910 r. objął funkcję kancelisty miejskiego.

W 1908 r. brał udział w pracach niepodległościowych jako czynny członek Sokolich Drużyn Polowych, a następnie Drużyn Bartoszowych.

1 listopada 1918 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego, tj. do formowanego przez pułkownika Józefa Swobodę 3. Baonu Strzelców Sanockich.

Na prośbę magistratu zwolniony z wojska, wrócił do pracy samorządowej.

W tym samym roku powierzono mu kierownictwo Polsko-Amerykańskiego Komitetu Pomocy Dzieciom na powiaty: Sanok, Lesko i Brzozów, które sprawował do czasu ostatecznej likwidacji w 1922 r. Za pracę na tym stanowisku otrzymał dyplom pochwalny.

W międzyczasie objął funkcję sekretarza Powiatowego Urzędu Ziemskiego w Sanoku.

Przed I wojną światową brał czynny udział w życiu narodowo-kulturalnym miasta Sanoka, udzielał się w „Sokole”, w Czytelni Mieszczańskiej, w Drużynie Bartoszowej.

Był organizatorem i uczestnikiem wszystkich niemal imprez: uroczystych obchodów, akademii, przedstawień, zlotów, wnosząc swój cenny wkład jako artysta dekorator.

W wolnej już Polsce w pracy tej bynajmniej nie ustawał. Urządzał nadal liczne przedstawienia teatralne, okolicznościowe akademie i wieczory.

Był jednym z założycieli Towarzystwa Muzyczno-Dramatycznego „Gamba”, które przez kilka lat rozwijało owocną działalność i pozostawiło po sobie chlubną pamięć.

W 1928 r. wybrany został radnym Sanoka, a w roku następnym na wniosek starosty sanockiego dra Romualda Klimowa objął funkcję komisarycznego kierownika Kasy Chorych w Sanoku.

W 1933 r. po raz wtóry wybrany został radnym, a następnie zaszczycony godnością wiceburmistrza.

W okresie międzywojennym dzięki podejmowanej ożywionej działalność, miasto Sanoka włączono w Centralny Okręg Przemysłowy.

W maju 1937 r. po nagłej śmierci dra Jana Rajchla Rada Miejska wybrała go jednogłośnie burmistrzem. Godność tę pełnił do 10 września 1939 r., tj. do chwili, gdy wojska niemieckie (dowództwo I Dywizji Górskiej) wkroczyły do Sanoka.

Brat Maksymiliana, Edmund w liście pośmiertnym pisze: (cyt)

„I właśnie wtenczas, gdy praca rozpędzona wre, gdy ambitne plany z dnia na dzień przyoblekają się w kształty realne, gdy nagromadzona energia ludzi czynu wyładowuje się w codziennym wysiłku ku pożytkowi ogólnemu, wtenczas - wdziera się w to wszystko grabieżczy najeźdźca, hordy hitlerowskich napastników, tej rozbestwionej dziczy, nie uznającej ni boskich praw, ni ludzkich, i nie znającej żadnych uczuć poza uczuciem nienasyconej zachłanności i niezgłębionej nienawiści; te straszne zagony wdzierają się w dziedziny nasze i gwałcą, i tratują wszystko. Napór straszny, ciąg ich błyskawiczny, nic się im oprzeć nie może.

Przerażenie i panika ogarnia wszystkich. Kto może, podrywa się i ucieka, bez zastanowienia i bez pamięci; byle na wschód, byle dalej od tej straszliwej, niszczącej lawiny. Nie sposób tłumaczyć, wstrzymać, czy chociażby ład jakiś i porządek stosować. Pęd owczy opanował już wszystkie umysły i on tu wyłącznym rozkazodawcą.

Wtenczas to, w takiej chwili on - Burmistrz - spokojem swoim i opanowaniem wewnętrznym stara się uspokajająco działać na umysły.

Wydaje dyspozycje, kieruje ewakuacją, stara się jaki taki ład wprowadzić i porządek. Dwoi się i troi, wszędzie jest, gdzie go akurat potrzeba.

A gdy w ostatniej już chwili, gdy już ostatnie - zda się - dzwonienie wybiło wzywając do ucieczki, przyjaciele Go prosili i nakłaniali, by razem z nimi uchodził, bo - wie przecież, co Niemcy potrafią, on ze spokojem i swym bladym uśmiechem na twarzy odmawia: - „Nie mogę zawieść tych, co mi zaufali; nie zostawię ich tu samych przecież: tu, z nimi mój obowiązek”. Uśmiechnął się do nas blado, machnął ręką lekceważąco i żegnał nas serdecznie w oną noc późną już, a tak jasną srebrnym, dojrzałym księżycem. Widzę Go jeszcze, jak stoi u narożnika Komunalnej Kasy Oszczędności, sam jeden, jakże samotny i wtenczas, w tym pełnym blasku dalekiego miesiąca, i spogląda w stronę nas, oddalających się w przyszłość rozwartą na oścież, a tak tajemniczą, tak nieprzeniknioną.

Więcej Go już nie widziałem”.

Dh Maksymilian Słuszkiewicz został aresztowany 21 września 1939 r. w swoim mieszkaniu przez Niemców okupujących Sanok i wywieziony do obozu koncentracyjnego Weimar-Buchenwald, gdzie zginął 17 stycznia 1940 r.

(grób symboliczny w Sanoku – koniec alejki głównej - 49.56312; 22.18909).

Maksymilian Słuszkiewicz był członkiem sanockiego „Sokoła”.

Jedna z ulic Sanoka (dz. Dąbrówka) nosi nazwę Maksymiliana Słuszkiewicza.

Dh Jerzy Pietrzkiewicz â 1888 +03.1940 – dr prawa, adwokat

Urodził się w 1888 r. w Lesku. Mieszkał w Sanoku przy ul. Kościuszki 28.

Był umieszczony na liście przysięgłych Miasta Sanoka w roku 1937.

Sekretarz sanockiego koła endeckiego (Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne, a w latach dwudziestych Związek Ludowo-Narodowy) - kandydat do sejmu w 1928 r. z listy katolicko-narodowej. Ostatni przedwojenny prezes sanockiego „Sokoła” – 1936-1939

Aresztowany we wrześniu 1939 r. przez okupanta niemieckiego (dowództwo I Dywizji Górskiej), wywieziony do obozu koncentracyjnego Weimar-Buchenwald, gdzie zginął.

dh Zygmunt Kruszelnicki â 1.04.1889 +6.03.1940

Dr prawa – sędzia SO i adwokat

Aresztowany we wrześniu 1939 r. przez okupanta niemieckiego (dowództwo I Dywizji Górskiej), wywieziony do obozu koncentracyjnego Weimar-Buchenwald, gdzie zginął (grób symboliczny w Sanoku).

Przedwojenny wiceprezes TG „Sokół” w Sanoku.

Zygmunt Kruszelnicki mieszkał w Sanoku przy ul. Kazimierza Wielkiego 6, w budynku swojego teścia Kazimierza Gerardisa, który również był członkiem i wiceprezesem „Sokoła”, któremu tytuł „Honorowego członka TG „Sokół” nadano w dniu 31 grudnia 1900 r.

Obecnie właścicielem budynku jest wnuk Zygmunta Kruszelnickiego – Paweł Kruszelnicki, który w ubiegłym roku odnowił elewację tego pięknego budynku.

We mszy św. oprócz naszego sanockiego Gniazda sokolego, uczestniczyli Sokoli z różnych stron Polski ze swoimi sztandarami, m.in.:

- TG „Sokół” w Pilźnie,

- TG „Sokół” w Czernichowie,

- TG „Sokół” w Zgierzu,

- TG „Sokół” w Perkowie,

- TG „Sokół” w Brzesku,

- TG „Sokół” w Mielcu,

- TG „Sokół” w Rymanowie.

Były również Poczty sztandarowe II LO w Sanoku i Hufca ZHP Ziemi Sanockiej

We mszy św. uczestniczyli także przedstawiciele gniazd sokolich:

- TG „Sokół” w Krakowie,

- TG „Sokół” DM w Krakowie,

- TG „Sokół” w Lesznie,

- TG „Sokół” w Poznaniu,

- TG „Sokół” w Strachocinie

- TG „Sokół” w Tarnowie

- TG „Sokół” w Warszawie.

Kilkadziesiąt lat temu, do Sanoka zjeżdżało kilkadziesiąt, a dzisiaj obecność 15 reprezentacji Gniazd, w tym 7 sokolich pocztów sztandarowych koło DOMU SOKOŁA, to bardzo dużo.

Po mszy św. przeszliśmy w raz z „Mażoretkami” z Beska i „Orkiestrą Dętą PGNiG” pod DOM SOKOŁA gdzie z wielkimi honorami, nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie „Tablicy pamiątkowej”, upamiętniającej wywiezionych na początku września 1939 r. Maksymiliana Słuszkiewicza, Jerzego Pietrzkiewicza i Zygmunta Kruszelnickiego.

Odsłonięcia dokonali:

- dr Barbara Libura – córka Maksymiliana Słuszkiewicza, ostatniego burmistrza Miasta Sanoka (1937-1939),

- Hanna Libura – wnuczka Maksymiliana Słuszkiewicza,

- Bronisław Kielar – prezes TG „Sokół” w Sanoku.

Poświęcenia dokonali w/w czcigodni księża.

Po „Apelu pamięci Sokołów”, którzy oddali swe życie za Ojczyznę, odczytanym przez kpt. Mariusza Wańcowiata, złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy, odegrano i odśpiewano Hymn Państwowy.

Skład Warty Honorowej przy Tablicy Pamięci: Maciej Hunia, Adam Zając oraz drużyna kpt. Mariusza Wańcowiata.

Upamiętnieni na Tablicy, zginęli w obozie Weimar-Buchenwald w 1940 r. i cieszymy się, że po 74. latach zostali bardzo uroczyście uhonorowani. Jest w tym zasługa wielu dobrych ludzi, którym należą się serdeczne podziękowania.

Następnie poczty sztandarowe i wszyscy zgromadzeni przeszli na „Plac Harcerza”, gdzie „Mażoretki” z Beska, z trenerem Adamem Roblem pokazały swój piękny program, po czym dh Zdzisław Skrzypczyk odczytał wiersz Adama Asnyka – Do lotu, bracia Sokoły.

Po odtworzeniu „Hymnu Sokolego” nastąpiła prezentacja sztandarów.

Kilkadziesiąt lat temu, do Sanoka zjeżdżało kilkadziesiąt, a dzisiaj 7 sztandarów sokolich koło DOMU SOKOŁA, to bardzo dużo.

Kolejnym punktem było wręczenie nagród dla laureatów KONKURSU PEŚNI PATRIOTYCZNEJ pod hasłem: „PATRIOTYZM JEST ZAWSZE NA CZASIE”.

Komisja konkursowa:

dr Monika Brewczak - przewodnicząca
Micho Kurihara
Bartosz Kalinka
Aleksander Szylar

ustaliła zwycięzców:

Gimnazja

I – Klaudia Kita – Miejcie nadzieję – G-4 w Sanoku – nauczyciel: Adam Kuliga

II – Wiktoria Maślanka – Wolność – G-4 w Sanoku – nauczyciel: Adam Kuliga

III – Dagmara Kruczek, akompaniament Robert Korona – Mury – G. Niebieszczany – nauczyciel: Dorota Klecha

Wyróżnienie 1 – Aleksandra Mazgaj – Jedna – G-3 w Sanoku – nauczyciel: Sabina Wdowiak

Wyróżnienie 2 – Katarzyna Jezior – Panie generale – G-3 w Sanoku – Sabina Wdowiak

Wyróżnienie 3 – Aleksandra Gorgoń – Biały Krzyż – G-3 w Sanoku – Sabina Wdowiak

Ponadgimnazjalne

I – Klaudia Sąsiadek – akompaniament Fabian Kułach – Rozkwitały pąki białych róż – ZS nr 2 – Andrzej Śliwka

II – Debora Fryda, akompaniament Bartek Grzebieniak – Ojczyzna – II LO – nauczyciel: Agnieszka Grzebieniak,

III – Fabian Kułak – Cisza, modlitwa katyńska – ZS-2 – nauczyciel: Andrzej Śliwka,

Wyróżnienie – Aleksandra Stabryła, akompaniament Bartek Grzebieniak – Powrócisz tu – II LO – opiekun Agnieszka Grzebieniak

Wyróżnienie – Gabriela Mazur, Krzysztof Olearczyk - skrzypce Laura Safat – gitara – Taki kraj – ZS-4 – opiekun Jolanta Smyczyńska.

Gimnazja

I – Klaudia Kita – Miejcie nadzieję – G-4 w Sanoku – nauczyciel: Adam Kuliga

II – Wiktoria Maślanka – Wolność – G-4 w Sanoku – nauczyciel: Adam Kuliga

III – Dagmara Kruczek, akompaniament Robert Korona – Mury – G. Niebieszczany – nauczyciel: Dorota Klecha

Wyróżnienie 1 – Aleksandra Mazgaj – Jedna – G-3 w Sanoku – nauczyciel: Sabina Wdowiak

Wyróżnienie 2 – Katarzyna Jezior – Panie generale – G-3 w Sanoku – Sabina Wdowiak

Wyróżnienie 3 – Aleksandra Gorgoń – Biały Krzyż – G-3 w Sanoku – Sabina Wdowiak

Ponadgimnazjalne

I – Klaudia Sąsiadek – akompaniament Fabian Kułach – Rozkwitały pąki białych róż – ZS nr 2 – Andrzej Śliwka

II – Debora Fryda, akompaniament Bartek Grzebieniak – Ojczyzna – II LO – nauczyciel: Agnieszka Grzebieniak,

III – Fabian Kułak – Cisza, modlitwa katyńska – ZS-2 – nauczyciel: Andrzej Śliwka,

Wyróżnienie – Aleksandra Stabryła, akompaniament Bartek Grzebieniak – Powrócisz tu – II LO – opiekun Agnieszka Grzebieniak

Wyróżnienie – Gabriela Mazur, Krzysztof Olearczyk - skrzypce Laura Safat – gitara – Taki kraj – ZS-4 – opiekun Jolanta Smyczyńska,

Wszyscy otrzymali podziękowanie, „Medal 125-lecie” i nowo wydane książki: „Śpiewnik Sokoli” i „125 lecie sanockiego ”Sokoła„”, a pierwsze trójki bony towarowe na kwotę: I – 200 zł, II – 170 zł i III – 140 zł.

Dziękujemy również nauczycielom, którzy zachęcili uczniów i pomogli im w przygotowaniu się do konkursu.

Są to szanowne panie:

Agnieszka Grzebieniak – II LO Sanok

Dorota Klecha – G. Niebieszczany

Sabina Wdowiak – G-3 Sanok

i szanowni panowie:

Adam Kuliga – G-4 Sanok

Andrzej Śliwka – ZS nr 2 Sanok

Wszyscy otrzymali podziękowanie, „Medal 125-lecie” i nowo wydane książki: „Śpiewnik Sokoli” i „125 lecie sanockiego ”Sokoła„”

Uroczystość, swym występem uświetnił nam zespół SOUL pod dyrekcją dr Moniki Brewczak. Zespół wystąpił również w kościele na mszy świętej. Serdecznie dziękujemy całemu Zespołowi.

Prowadzący uroczystość, Bronisław Kielar powitał zebranych:

- Komitet Honorowy,

- przedstawicieli władz i instytucji,

- przedstawicieli towarzystw i związków,

- przedstawicieli wojska i policji,

- mieszkańców Sanoka

- druhów sokołów, którzy przyjechali z różnych miejscowości,

Otrzymaliśmy wiele dobrych życzeń w listach (część przedstawiliśmy w pierwszym dniu), a także osobiście.

Dziękujemy wszystkim za obecność, listy, życzenia, prezenty.

Szczególne podziękowania kierujemy do:

- Tadeusza Pióro – wicemarszałka Sejmiku Podkarpackiego,

- Mariana Kurasza – wiceburmistrza Miasta Sanoka,

- Waldemara Szybiaka – dyrektora Sanockiego Domu Kultury,

- hm. Krystyny Chowaniec – komendant ZHP,

- ppor. Marka Borowego – komendanta ZS „Strzelec”,

- kpt. Mariusza Wańcowiata, oraz przedstawicieli WKU w Sanoku: mjr Piotra Laska i kpt. Tomasza Kuzdro,

Dh dr Konrad Firlej prezes PTG „Sokół” w Krakowie, a równocześnie prezes ROTG „Sokół” w Polsce powitał zlotowiczów, pogratulował nam organizacji pięknego jubileuszu oraz poruszył temat spotkań przedstawicieli gniazd sokolich, w celu uzgodnienia planów dalszej działalności, a także uzgodnienia tematów, które mogą być wspólnie realizowane.

Druh Zbigniew Okorski, prezes TG „Sokół” w Warszawie, a równocześnie viceprezes ZTG „Sokół” w Polsce przyjechał również osobiście z najlepszymi życzeniami dla organizatorów uroczystości 125-lecia TG „Sokół” w Sanoku. Zabrał również głos na temat pracy i współpracy poszczególnych Gniazd sokolich.

Druhna Celina Chorążak, prezes TG „Sokół” w Pilźnie, organizowała 3 maja 120-lecie swojego Gniazda. Za udział i przekazane nam doświadczenia i życzenia serdecznie dziękujemy.

Druh Ludwik Lechowicz, prezes TG „Sokół” w Brzesku, przekazał nam swoje uwagi i życzenia. Dziękujemy bardzo.

Druh Adam Skorupiński, prezes TG „Sokół” w Perkowie, przyjechał z liczną grupą Sokołów i z życzeniami. Serdecznie dziękujemy za miłe spotkanie.

Druh Piotr Harat, prezes TG „Sokół” w Czernichowie, przyjechał z dużą grupą do Sanoka, a w Czernichowie pozostawił ponad stu młodych Sokołów. Musimy brać z nich przykład ale potrzebujemy czasu.

Serdecznie dziękujemy za udział, życzenia i przekazane wskazówki.

Druh Stanisław Edward Wojtasiewicz, sekretarz TG „Sokół” w Poznaniu, miał najdalej do Sanoka. Dziękujemy za trud i udział w naszej uroczystości.

Druh Damian Małecki, prezes TG „Sokół” w Lesznie. Dziękujemy za udział, życzenia i wykład. Liczymy na umieszczenie naszych materiałów na Pana stronie.

Druh Eugeniusz Szpakowski, prezes TG „Sokół” w Zgierzu, przyjechał z druhami do Sanoka mimo dużej odległości. Dziękujemy za trud, udział w naszej uroczystości i uroczystości.

Druhowie Zbigniew Bochenek i Jerzy Krakowski, wiceprezesi TG „Sokół” w Mielcu. Dziękujemy za udział i życzenia. Liczymy na dalszą współpracę.

Druh Marcin Jasiński, prezes DM ZTG „Sokół” w Krakowie przyjechał do również Królewskiego Sanoka. Myślę, że dobre wrażenie wywiózł Druh z Sanoka. Liczymy na dalszą współpracę.

Druh Andrzej Olejnik, prezes TG „Sokół” w Tarnowie, Dziękujemy i liczymy na dalszą współpracę.

Druh prof. Andrzej Nowakowski, wiceprezes TG „Sokół” w Rzeszowie. Dziękujemy za życzenia i książki o „Sokole”.

Druh Marek Hyleński, prezes TG „Sokół” w Strachocinie, Dziękujemy bardzo za udział i życzenia. Liczymy na współpracę z najbliższym Gniazdem.

Na zakończenie, na „Placu Harcerza” wystąpili z trudnym programem, gimnastycy „Spartanie”, Mirosława Kazimierczaka. Oklaski potwierdzały, że program podobał się zebranym. Dziękujemy.

Wszyscy przybyli na nasz ZLOT, mogli się posilić w sali „Ogrodu Zimowego”, w którym niebawem uruchomiona będzie restauracja. Serwowano smaczny żurek, oraz różne przysmaki, ustawione na szwedzkim stole.

Nasz DOM SOKOŁA mimo że na zewnątrz mocno zaniedbany i wymaga jeszcze wielu prac remontowych, wszystkim gościom bardzo się podobał.

Filmiki

Wejście na "Plac Harcerza"

https://www.youtube.com/watch?v=kW7ndiC8mSI

Odsłonięcie i poświęcenie Tablicy pamiątkowej

https://www.youtube.com/watch?v=UhOMDmP1Oq4

Musztra paradna Sokołów z Rymanowa:

https://www.youtube.com/watch?v=yphgTqmqgxY

Migawki na eSanok:

http://esanok.pl/2014/125-lat-sanockiego-tg-sokol-zobacz-jak-swietowali-sanoczanie-film.html

Filmiki w google:

https://plus.google.com/u/0/107247700905663734966/posts