2025.05.26

To już 35 lat od pierwszych wyborów samorządowych.

To był wielki sukces – w Polsce odbyły się wreszcie demokratyczne wybory Rad Gmin.

Przypomnijmy sobie kalendarium dojścia do tych ważnych wyborów:

https://www.sokolsanok.pl/zmiany-w-sanoku – Kalendarium działań „Solidarności” w sanockiej oświacie na tle przemian ustrojowych w Polsce

4.06.1989 r. – pierwsza tura wyborów parlamentarnych

18.06.1989 r. – druga tura wyborów parlamentarnych – wybory wygrała „Solidarność”.

Zawalił się system komunistyczny w Polsce.

13.07.1989 r. – powołanie Obywatelskego Sejmiku Ziemi Sanockiej z przedstawicieli Komitetów Obywatelskich z terenu byłych powiatów: sanockiego, brzozowskiego, miasta Sanoka, Brzozowa i Zagórza, przedstawicieli MKK NSZZ „S”, Solidarności Rolników Indywidualnych, Solidarności Rzemieślników, Klubu Inteligencji Katolickiej.

Przewodniczącym Sejmiku został Tadeusz Kosior, a zastępcami Mieczysław Brekier i Ryszard Trebenda.

17.07.1989 r. – Polska i Stolica Apostolska wznowiły stosunki dyplomatyczne.

19.07.1989 r. – Zgromadzenie Narodowe wybrało Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta PRL.

29.07.1989 r. – Rząd Mieczysława F. Rakowskiego podjął decyzję o urynkowieniu cen żywności z dniem 1 sierpnia.

24.08.1989 r. - Na wniosek prezydenta Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na prezesa Rady Ministrów.

23 i 24.09.1989 r. – ogólnopolskie spotkanie w sprawie samorządności w Koninie. Udział wzięli przedstawiciele Sejmiku Ziemi Sanockiej: Lucjan Błażowski, Halina Ciechanowska, Franciszek Oberc.

8.11.1989 r. – na posiedzeniu VII zwyczajnej sesji Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, której przewodniczył Leszek Kawczyński:

- powołano w skład stałych Komisji MRN osoby z poza Rady. Byli to członkowie Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” wyłonieni jako Grupa Samorządowa, która miała za zadanie uczestniczyć w charakterze obserwatorów w pracy MRN, w sesjach i komisjach.

Do poszczególnych komisji MRN weszli:

– Komisja Oświaty, Kultury i Sportu: Bronisław Kielar, Władysława Oberc, Sławomir Wożniak, Lucjan Błażowski,

– Komisja Społeczno-Gospodarcza i Gospodarki Finansowej: Witold Przybyło, Bernard Sobkowicz,

– Komisja Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniowej, Budownictwa i Gospodarki Wodnej: Jan Wydrzyński,

– Komisja Zaopatrzenia Ludności, Drobnej Wytwórczości, Usług i Rolnictwa: Eugeniusz Winnicki, Ireneusz Zarzycki,

– Komisja Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska: Jan Dąbrowski, Grażyna Głód,

– Komisja Prawa i Porządku Publicznego: Mirosław Furczak.

– zmieniono nazwy ulic: Podzamcze na Królowej Bony, Młodzieży Zjednoczonej na Cerkiewną, część ul. Wierzbowej na Macieja Kluski, Plac Pokoju na Plac Św. Michała, Plac Rewolucji Pażdziernikowej na Duży Rynek, Osiedle Traugutta na Osiedle Wójtostwo, Długa na Jana Pawła II, Gumowa na Mateusza Beksińskiego, Wąska na Pasaż Królowej Zofii, Lenina na Stróżowską oraz nazwano nową ul. ppor. Zaremby.

17.11.1989 r. – W Warszawie zdemontowano pomnik Feliksa Dzierżyńskiego, a plac jego imienia otrzymał dawną nazwę – plac Bankowy.

28.12.1989 r. – Sejm PRL przyjął pakiet ustaw zmieniających ustrój gospodarczy (tzw. plan Balcerowicza)

29.12.1989 r. – Sejm PRL dokonał nowelizacji konstytucji: skreślono wstęp i pierwsze dwa rozdziały, nazwę państwa zmieniono na Rzeczpospolita Polska, formułę o państwie socjalistycznym zastąpiono sformułowaniem o państwie demokratycznym

29.12.1989 r. – MRN w Sanoku odwołała Ryszarda Grzebienia z funkcji Naczelnika Miasta

12.1989 r. – członkowie Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” POiW – Janina Sadowska i Bronisław Kielar wchodzą w skład Komisji Socjalnej przy MZEA w Sanoku.

1990

27-30.01.1990 r. – XI Zjazd PZPR podjął uchwałę o zakończeniu działalności partii

30.01.1990 r. – członek NSZZ „Solidarność” Oświaty, mgr inż. Witold Przybyło na Sesji MRN w Sanoku, został wybrany w głosowaniu tajnym, na Naczelnika Miasta Sanoka.

31.01.1990 r. – pierwsze spotkanie z wybranym w styczniu kuratorem – mgr Eugeniuszem Dryką, członkowie NSZZ „Solidarność” Oświaty zorganizowali w pomieszczeniu Komisji – Rynek 15.

4.02.1990 r. – ks. prałat Adam Sudoł poświęcił pomieszczenie pod adresem Rynek 15.

W uroczystości udział wzięli: Naczelnik Miasta, członkowie Komitetu Obywatelskiego, przedstawiciel Biura Poselsko-Senatorskiego oraz członkowie Komisji Zakładowej Oświaty NSZZ „Solidarność”.

5.02.1990 r. – odbyło się posiedzenie Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” POiW w Sanoku.

Na wniosek przewodniczącej Komisji Janiny Sadowskiej odwołano z funkcji z-cy przewodniczącego Wiesława Więcka. Na zwolnione miejsce Komisja wybrała Annę Jahn.

Bronisław Kielar został upoważniony przez Komisję do gromadzenia informacji o „OŚWIACIE” oraz do informowania zainteresowanych o pracach Komisji.

Władysława Oberc przekazała wiadomości z „Sejmiku Nauczycieli”, który odbył się w dniach 29–31.01.1990 r. w Lublinie. W sejmiku udział wzięli przedstawiciele ministerstwa z Anną Radziwił oraz przedstawiciele nauczycieli z całego kraju.

Pierwszy projekt planu pracy Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” POiW w Sanoku

1. Opracowanie planu
2. Organizacja imprez okolicznościowych
3. Udział w komisjach: socjalnej i zdrowia
4. Udział w Komisji Oświaty Miejskiej Rady Narodowej
5. Udział członków Komisji w uroczystościach
6. Opracowywanie wykazu spraw omawianych na zebraniach
7. Prenumerata dzienników: Rzeczypospolita i Gazeta Wyborcza, tygodników: Gazeta i Nowoczesność i Gazeta Sanocka
8. Prenumerata „Dziennika Ustaw”
9. Prowadzenie spraw finansowych
10. Prowadzenie kroniki
11. Opracowywanie zestawu przepisów dotyczących szkoły
12. Współpraca z władzami oświatowymi w sprawach: wyboru dyrektorów, wyróżniania nauczycieli,
13. Organizacja potrzebującym
14. Wymiana doświadczeń między szkołami w różnych dziedzinach
15. Obrona nauczycieli
16. Organizacja wycieczek

10.02.1990 r. – szkolenie w sprawach samorządowych w Krośnie prowadzili wykładowcy z lubelskiego ośrodka akademickiego. Z Sanoka uczestniczyli: Mirosław Furczak, Bronisław Kielar, Jan Dąbrowski, Wiesław Więcek, Franciszek Oberc.

15.02.1990 r - w posiedzeniu Komisji Oświaty, Kultury i Sportu MRN w Sanoku, które odbyło się. w MDK, z ramienia Komitetu Obywatelskiego udział wzięli: Lucjan Błażowski, Bronisław Kielar, Władysława Oberc, Sławomir Woźniak.

Luty 1990 r. – wyłoniono członków KO odpowiedzialnych za kontakt z parafiami.

Np. Fara – Antoni Kotulski, Olchowce – Mieczysław Brekier, Sanok-Długa – Bronisław Kielar.

Księża proboszczowie zachęcali do włączenia się do pracy samorządowej.

Proboszcz Parafii pw. Chrystusa Króla na „Wójtostwie”, ks. Feliks Kwaśny udostępnił salę i brał udział w zebraniach przedwyborczych, które zorganizowałem jako przedstawiciel Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Sanoku. Zebrania odbyły się:

– 13.03.1990 r. – udział wzięło 6 osób,

– 21.03.1990 r. – udział wzięło 21 osób,

– 28.03.1990 r. – udział wzięło 35 osób.

16.02.1990 r. – W Paryżu podpisano porozumienie między Polską a 14 państwami tzw. Klubu Paryskiego – wierzycielami naszego kraju o rozłożeniu ok. 10 mld polskiego długu na okres 14 lat

27.02.1990 r. – na Sesji MRN na „OŚWIATĘ” w placówkach podległych pod Wydz. Oświaty i Wychowania U.M. na rok 1990 zaplanowano 6.601 mln zł.

1.03.1990 r. – posiedzenie Komisji Socjalnej przy MZEA (przedstawiciele ZNP i NSZZ „S”) - zasady podziału funduszy: socjalnego i mieszkaniowego.

14.03.1990 r. – GUS poinformował, że ceny detaliczne towarów i usług konsumpcyjnych były w lutym o 1360 proc. wyższe niż przed rokiem.

5–6.04.1990 r. – Przywrócenie święta 3 Maja i zniesienie święta 22 Lipca.

11–12.04.1990 r. – Likwidacja cenzury i nowelizacja prawa prasowego.

11–14.04.1990 r. – Agencja TASS opublikowała oświadczenie potwierdzające odpowiedzialność władz radzieckich za zbrodnię katyńską.

23.04.1990 r. – KO ustalił listę kandydatów na radnych do przyszłej Rady Miasta Sanoka

oraz

PODSTAWOWE ZAMIERZENIA KOMITETU OBYWATELSKIEGO

W NOWEJ KADENCJI SAMORZĄDU MIEJSKIEGO

GOSPODARKA KOMUNALNA

1. Oczyszczalnia ścieków – bezwzględne dotrzymanie terminu 1991 r.
2. Jaz Zasław – dotrzymanie przyjętego terminu 1992 r.
3. Opracowanie szczegółowego harmonogramu uzbrojenia osiedla Dąbrówka Północ (Okołowiczówka) i realizacja do 1999 r.
4. Spowodować przyznanie środków na realizację Kotłownię dla Szpitala z terminem realizacji wg planu tj. do 1993 r.

GOSPODARKA MIESZKANIOWA

1. Przygotowanie terenów pod budownictwo jedno i wielorodzinne w oparciu o harmonogram wyborczy 1988–1992 r. Ponadto przygotować tereny przy ulicach Płowiecka-Słowackiego.
2. Powiększenie ilości remontów kapitalnych w starej substancji mieszkaniowej.
3. Definitywne tj. w 1990 r. zakończenie remontu domu przy ul. Mokra 2.

OCHRONA ŚRODOWISKA

1. Zakończyć modernizację wysypiska i przystąpić do opracowania założeń i realizacji kompostowni.
2. Rozmieścić duże kontenery na śmieci – szczególnie na osiedlach budownictwa jednorodzinnego.
3. Utrzymać w należytej czystości potoki przepływające przez miasto.
4. Zobowiązać zakłady pracy, które odprowadzą ścieki bez pośrednictwa kanalizacji miejskiej do posiadania własnych oczyszczania ścieków (określić termin).
5. Zlikwidować lokalne kotłownie (przy osiedlu na Daszyńskiego w areszcie, przy starych Delikatesach na Dąbrowskiego itp.) i połączyć budynki do centralnego źródła ciepła.
6. Park –
7. Wyegzekwować posiadanie skutecznych urządzeń filtracyjnych przy emitorach zanieczyszczeń pyłowo-gazowych.
8. Zagospodarować brzegi rzeki San dla celów rekreacyjno-wypoczynkowych.
9. Poczynić starania o usunięcie z centrum miasta aresztu, a uzyskane pomieszczenia zaadoptować na potrzeby miasta.

KOMUNIKACJA

1. Wykonanie w pierwszej kolejności odcinka drogi Rymanowska-Dąbrowiecka celem podłączenia osiedla Wójtostwo z drogą na Krosno w obu kierunkach.

ZDROWIE I OPIEKA SPOŁECZNA

        1. Budowa przychodni zdrowia na osiedlu Słowackiego.

        2. Przygotować teren pod Dom Pomocy Społecznej.

        3. Uruchomić tanią jadłodajnię.

OŚWIATA I WYCHOWANIE

1. Budowa Liceum Medycznego – poczynić starania.
2. Budowa szkoły podstawowej na Dąbrówce.

KULTURA

1. Zintensyfikować remont Zamku.
2. Kontynuacja budowy nowego kina.

SPORT

1. Zakończyć wreszcie budowę zaplecza na torze lodowym oraz rozbudowę lodowiska.

HANDEL

1. Zreorganizować cały handel.
2. Wyznaczyć tereny na pawilony handlowo-usługowe na poszczególnych osiedlach, podać lokalizację do publicznej wiadomości (warunki przetargu).

Zadbać o ostateczny wygląd nowo powstających pawilonów handlowych.

3.05.1990 r. – KO wydaje pierwszy nr pisma „Ziemia Sanocka” przybliżający sprawy samorządowe.

27.05.1990 r. – wybory do I Rady Miasta Sanoka przynoszą sukces Komitetowi Obywatelskiemu.

Tylko jeden kandydat na radnego nie został radnym. W jednym okręgu KO nie wystawił kandydata.

Radnymi zastali: Eugeniusz Barna, Lucjan Błażowski, Jan Dąbrowski, Wojciech Fejkiel, Mirosław Furczak Bronisław Kielar, Antoni Kotulski, Marian Kunc, Eugeniusz Małachowski, Franciszek Oberc, Andrzej Polański, Leszek Puchała, Zygmunt Raczkowski, Andrzej Radwański, Andrzej Robel, Jacek Rogowski, Stanisław Sieradzki, Bernard Sobkowicz, Jan Tomczuk, Jadwiga Tynik, Wiesław Więcek, Jerzy Winnik, Wanda Wojtuszewska, Romana Wolwowicz, Jan Wydrzyński, Stanisław Zajdel, – z KO oraz Tomasz Jadczyszyn i Edward Olejko z SD.

To już historyczny dokument.

Pozdrawiam tych, którzy jeszcze pozostali wśród nas!

Wieczny odpoczynek daj Panie tym, którzy już odeszli do Pana!

Bronisław Kielar