2017.04.22
150 lat „Sokoła” – Uchwała Senatu RP – odznaczenia Sokołów przez Prezydenta RP
We czwartek, 20 kwietnia 2017 r. w Senacie RP odbyło się:
- Senat podjął uchwałę w 150. rocznicę powstania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (inicjatywa senatora Jana Żaryna). Przyłączając się do tych obchodów, Izba życzy sokolstwu polskiemu, „by młodzież garnęła się do gniazd sokolich i znajdowała w nich sens swej aktywności oraz pracy dla Polski”. W uchwale przypomniano, że organizacja ta miała podtrzymać w młodym pokoleniu ducha patriotycznego, wpisując się też w nurt pozytywistycznej epoki i galicyjskiej autonomii. Bardzo szybko zaczęło rosnąć w siłę, kolejne jego gniazda powstawały w pozostałych zaborach, a także wśród emigracji (USA, Francja, Niemcy, Kanada, Wielka Brytania). Członkowie poszczególnych gniazd zasilili później polskie oddziały zbrojne, m.in. Legiony Polskie. Towarzystwo zostało zdelegalizowane w 1947 r., przetrwało jednak na emigracji. Ponownie narodziło się dopiero w końcu lat 80. XX wieku.
- Uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych członkom i działaczom Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, przyznanych przez prezydenta Andrzeja Dudę.
W odczytanym podczas uroczystości liście prezydent Andrzej Duda złożył gratulacje i wyrazy szacunku odznaczonym za ich wkład w odrodzenie i rozwój ruchu sokolego po 1989 r. Podkreślił, że był on prekursorski wobec ruchów skautowych, stanowił jedno ze źródeł sukcesu 1918 r., przygotował młodych Polaków na wyzwania, jakie przyniósł XX w. Prezydent Andrzej Duda przypomniał, że członkowie towarzystwa nie zaprzestali swojej działalności ani w okresie konspiracji, ani później, stając się wrogami władzy komunistycznej.
W imieniu Prezydenta RP dekoracji dokonała minister Małgorzata Sadurska, Szef Kancelarii Prezydenta RP podczas uroczystości, która odbyła się w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej.
Odznaczeni zostali:
- za wybitne zasługi w kształtowaniu postaw patriotycznych młodzieży, za działalność społeczną:
KRZYŻEM KOMANDORSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI
Andrzej BOGUCKI – Bydgoszcz
KRZYŻEM OFICERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI
Andrzej OLEJNIK – Tarnów
KRZYŻEM KAWALERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI
Grzegorz BIELEC – Rzeszów
Artur BLUM – Kraków
Bronisław KIELAR– Sanok
Stanisław MARDUŁA – Zakopane
Andrzej NOWAKOWSKI – Rzeszów
Józef ZASKALSKI – Mielec
- za wybitne zasługi w działalności na rzecz środowiska polonijnego na Litwie, za kultywowanie polskich tradycji narodowych:
KRZYŻEM OFICERSKIM ORDERU ZASŁUGI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Michał SIENKIEWICZ – Litwa
- za zasługi w działalności społecznej, za propagowanie wychowania obywatelskiego i patriotycznego młodzieży, za zasługi w działalności na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu, za działalność społeczną i charytatywną:
ZŁOTYM KRZYŻEM ZASŁUGI
Jan CZŁONKOWSKI – Brwinów
Zbigniew OKORSKI – Warszawa
Zygmunt ŚLEDZIEWSKI – Warszawa
Witold ZURZYCKI – Kraków
BRĄZOWYM KRZYŻEM ZASŁUGI
Damian MAŁECKI – Leszno
Podczas uroczystości przedstawiciele TG „Sokół” (dh prezes Konrad Firlej i dh Andrzej Łopata) wręczyli marszałkowi Stanisławowi Karczewskiemu najwyższe odznaczenie Sokolstwa Polskiego – Złoty Krzyż Legii Honorowej, przyznany Senatowi i marszałkowi.
Po odznaczeniu od lewej: 1. Andrzej Bogucki – Bydgoszcz, 2. Michał Sienkiewicz – Litwa, 3. Andrzej Olejnik – Tarnów, 4. Józef Zaskalski – Mielec, 5. Grzegorz Bielec – Rzeszów, 6. Jan Członkowski – Brwinów, 7. Artur Blum – Kraków, 8. Zbigniew Okorski – Warszawa, 9. Marszałek Senatu RP Stanisław Karczewski, 10. szefowa Kancelarii Prezydenta RP Małgorzata Sadurska, 11. Witold Zurzycki – Kraków, 12. Bronisław Kielar – Sanok, 13. Damian Małecki – Leszno, 14. Stanisław Marduła – Zakopane, 15. Andrzej Nowakowski – Rzeszów, 16. Zygmunt Śledziewski – Warszawa (brak na zdj.).
Odznaczeni Sokoli zostali zaproszeni do gabinetu Marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego, gdzie podjęci zostali kawą oraz ciastem.
Filmik dh. Adama Ciureja: Wręczanie odznaczeń
https://www.facebook.com/groups/1623481771233833/permalink/1756423654606310/
Filmiki dh. Pawła Sebastiańskiego:
2. https://drive.google.com/file/d/0BxNTz7sjoYFxNEhVZzlrSXlGZTA/view
3. https://drive.google.com/file/d/0BxNTz7sjoYFxRU9UYmVSUjlHeUk/view
http://www.isanok.pl/aktualnosc/id19909,prezes-sokola-wyrozniony-przez-prezydenta
http://www.korsosanockie.pl/wiadomosci/1176,zasluzony-dla-kraju
- Uroczyste otwarcie wystawy z okazji i 150. rocznicy powstania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” z udziałem Marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego, szefowej Kancelarii Prezydenta RP Małgorzaty Sadurskiej, senatorów: Jana Żaryna i Kazimierza Wiatra oraz polskich parlamentarzystów.
Prezentowana w Senacie wystawa, przygotowana została przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie, ukazuje historię Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Ekspozycja, bogato ilustrowana zdjęciami, przypomina najważniejsze wydarzenia z dziejów stowarzyszenia, m.in. zlot grunwaldzki w Krakowie w 1910 r., powstania wielkopolskie i śląskie, kształtowanie się polskiego skautingu, powstanie Błękitnej Armii, historię sportu, zloty w 20-leciu międzywojennym czy odrodzenie ruchu po 1989 r.
4. Z uczestnikami uroczystości związanych z obchodami 150-lecia powstania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” spotkał się przewodniczący Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator Kazimierz Wiatr. Podczas spotkania zaprezentowano srebrną monetę, wyemitowaną przez Narodowy Bank Polski z okazji rocznicy.
5. Kolejny punkt, to dyskusja Sokołów z całego kraju na temat dokonań najwspanialszego, największego Towarzystwa, walczącego o niepodległość, a następnie o jej utrzymanie. Dysktowano również o przyszłości obecnych i szybko powstających gniazd sokolich.
Tę część spotkania prowadził Druh prezes Damian Małecki, TG „Sokół” w Lesznie, który włożył dużo pracy w przygotowanie całej uroczystości.
Po wystąpieniach senatorów: prof. Kazimierza Wiatra i prof. Jana Żaryna, głos zabrali Druhowie:
- Andrzej Bogucki – Bydgoszcz
- Konrad Firlej – Kraków
- Zbigniew Okorski – Warszawa
- ks. mjr Marcin Kostka – Kapelan Sokolstwa Polskiego
- Mateusz Olejnik – Tarnów
- Tomasz Stańko – Lublin
- Marek Kasperski – Leszno
- Stanisław Marduła – Zakopane
- Grzegorz Bielec – Rzeszów
- Bronisław Kielar – Sanok
- Marek Helman – Oborniki
- Piotr Mazur – Lublin
Dh dr Stanisław Biega (1862-1923)
Stanisław Biega - jeden z najbardziej aktywnych członków „Sokoła”, delegat Związku, wykwalifikowany nauczyciel gimnastyki i bibliotekarz. Urodził się 13 grudnia 1862 r. w Sanoku jako syn Jana i Antoniny z Czekańskich. W 1882 r. ukończył gimnazjum w Przemyślu. Studiował na Wydziale Prawa w Krakowie. W 1887 r. wstąpił do Służby Skarbowej w Dyrekcji Okręgu Skarbowego w Sanoku, skąd w 1903 r. przeniesiony został do Kołomyi. W 1905 r. jako starszy komisarz Skarbu przeszedł w stan spoczynku. Wchodził w skład redakcji „Słowa Polskiego” we Lwowie, gdzie pozostał do czerwca 1915 r.
Biega był członkiem Ligi Narodowej, działaczem „Sokoła” w Kołomyi, potem „Sokoła” Macierzy i jako sekretarz w Związku Sokolstwa Polskiego we Lwowie, zorganizował w 1910 r. pierwszy wszechpolski zlot sokoli w rocznicę Grunwaldu w Krakowie. W uznaniu zasług Związek Narodowy Polski w Stanach Zjednoczonych zamianował go na Sejmie Walnym w Chicago 22 stycznia 1912 r. swym członkiem honorowym.
W latach 1902 i 1905 był członkiem Zarządu Okręgowego TSL w Kołomyi. W okręgu tym lustrował liczne Koła, wygłaszał odczyty i przemówienia na obchodach, dał inicjatywę założenia Polskiej Bursy Ludowej w tej miejscowości. W latach 1905-1915 jako referent kroniki prowincjonalnej w „Słowie Polskim” oddał wielkie zasługi umocnieniu polskości w Małopolsce Wschodniej, rejestrując w tej kronice każdy objaw życia narodowego i działalności polskich towarzystw. Przez 10 lat był sekretarzem Komitetu Głównego Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego b. dzielnicy austriackiej. Energicznie zwalczał tworzenie legionów po stronie państw centralnych i przyczynił się do rozwiązania w Mszanie Dolnej legionu wschodniego. Należał do założycieli Lwowskiego Komitetu Ratunkowego dla uchodźców z Małopolski (zał. 1914/15). Był członkiem Kijowskiej Rady Okręgowej oraz członkiem Rady Zjazdów w Moskwie. Utrzymywał żywe stosunku z istniejącymi wówczas w Rosji polskimi tajnymi organizacjami sokolimi i harcerskimi.
W 1918 r. powrócił do Warszawy, gdzie poświęcił się znów sokolstwu.
Doprowadził do zjednoczenia wszystkich organizacji sokolich w Związek Sokolstwa Polskiego, w którym został wiceprezesem. Zorganizował ogólnokrajowy zlot sokoli w 1921 r. w Warszawie.
Stanisław Biega zmarł w Warszawie 19 kwietnia 1923 r.
Po uroczystościach, które odbyły się w Senacie RP z okazji 150 lecia „Sokoła”, sanoccy Sokoli zapalili światło pamięci na grobie dh. dr. Stanisława Biegi – dh Jerzy Robel i dh Paweł Sebastiański – zdjęcie dh Witold Sebastyański.
Zdjęcia: Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar oraz zdjęcia z n/w stron.
http://www.sokolsanok.pl/galeria/sokoli-w-senacie
Zdjęcia: Arystarch44 Lelewicz (via Google Photos)
Linki:
- http://www.prezydent.pl/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,151,odznaczenia-dla-osob-zwiazanych-z-towarzystwem-gimnastycznym-sokol.html
- http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/inne/art,374,list-z-okazji-obchodow-jubileuszu-150-lecia-towarzystwa-gimnastycznego-sokol.html
- http://www.senat.gov.pl/aktualnosci/art,9608,uroczystosci-z-okazji-150-rocznicy-powstania-towarzystwa-gimnastycznego-sokol.html
- http://prawy.pl/49485-towarzystwo-gimnastyczne-sokol-to-150-lat-dzialalnosci-dla-polski/
- http://www.senat.gov.pl/aktualnosci/art,9608,uroczystosci-z-okazji-150-rocznicy-powstania-towarzystwa-gimnastycznego-sokol.html
- http://mbpleszno.pl/Wernisaz_wystawy_w_Senacie_RP_z_okazji_150_lat_Towarzystwa_Gimnastycznego_Sokol.html
- http://niezlomni.com/czolem-ojczyznie-szponem-wrogowi-148-rocznica-powstania-towarzystwa-gimnastycznego-sokol/
- http://l24.lt/pl/spoleczenstwo/item/185700-uroczystosci-z-okazji-150-rocznicy-powstania-towarzystwa-gimnastycznego-sokol
- http://mbpleszno.pl/Wernisaz_wystawy_w_Senacie_RP_z_okazji_150_lat_Towarzystwa_Gimnastycznego_Sokol.html
Wykaz uczesników uroczystości w Senacie RP, na stronie:
http://wsokole.pl/senat-rp-uczcil-150-rocznice-powstania-towarzystwa-gimnastycznego-sokol/
http://www.mysl-polska.pl/1224
List Prezydenta RP
List z okazji obchodów jubileuszu 150-lecia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” wystosował do zebranych na uroczystościach Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.
Serdecznie pozdrawiam wszystkich przybyłych do siedziby Senatu RP na uroczystość z okazji 150-lecia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Składam gratulacje i wyrazy szacunku osobom, które otrzymują dzisiaj wysokie odznaczenia państwowe. Słowa uznania kieruję do zgromadzonych przedstawicieli gniazd sokolich w kraju i za granicą. Dziękuję za udział w obecnych obchodach jubileuszu, a nade wszystko za Państwa wkład w odrodzenie i współczesny rozwój sokolstwa polskiego.
Ruchowi sokolemu od półtora wieku przyświeca klasyczna, piękna i mądra zasada, zawarta w sentencji: Mens sana in corpore sano – „W zdrowym ciele zdrowy duch”. Już w początkach epoki popowstaniowej, kiedy zgasły nadzieje na szybkie odzyskanie niepodległej Ojczyzny, twórcy Towarzystwa Gimnastycznego jasno wytyczyli cel organizacji. Był nim harmonijny rozwój młodzieży polskiej, łączący sprawność i aktywność fizyczną z wychowaniem patriotycznym i formowaniem silnego charakteru. Taki model całościowej – dzisiaj powiedzielibyśmy: holistycznej – pedagogiki, oparty na dziedzictwie kultury antyku i tradycji narodowej, okazał się prekursorski wobec wielu późniejszych koncepcji i zjawisk, na czele z ogólnoeuropejskim skautingiem.
Sokolstwo wyprzedziło swój czas i dzięki temu przygotowało tysiące młodych Polaków na wielkie wyzwania, które przyniósł wiek XX. Nowe pokolenie, mimo że wyrosło w warunkach zaborów, doskonale wiedziało, czego pragnie najmocniej, i było zdeterminowane wywalczyć swoje cele. Dlatego sokoli byli obecni wszędzie tam, gdzie tylko podnoszono wysoko sztandar sprawy polskiej. Prowadzili działalność samokształceniową i oświatową, przyczyniając się do rozszerzenia i umocnienia świadomości narodowej i dążeń niepodległościowych.
Budowali zręby polskiej niezależności, od podstaw wypracowując struktury i zasady narodowego życia gospodarczego i społecznego. Wreszcie zaś, gdy nadszedł czas po temu, walczyli zbrojnie o odzyskanie i zachowanie suwerennej Rzeczypospolitej.
Bez wątpienia działalność gniazd sokolich, obejmująca wszystkie ziemie polskie, a nawet skupiska polonijne rozsiane po świecie, była jednym z ważnych źródeł tego wielkiego sukcesu, który przyniósł naszemu narodowi rok 1918. Również w następnych dekadach sokolstwo kontynuowało służbę Ojczyźnie, przygotowując doskonałe kadry państwowe i formując kolejne generacje w duchu poświęcenia dla Rzeczypospolitej. Sokoli zapisali wiele pięknych, heroicznych i tragicznych kart w dziejach Polski Podziemnej – zarówno pierwszej, jak i drugiej konspiracji. Naturalnie też ruch stał się jednym z głównych wrogów władzy komunistycznej, która dążyła nie tylko do likwidacji gniazd, ale i próbowała zatrzeć wszelką pamięć o zasługach Towarzystwa Gimnastycznego dla narodu i Ojczyzny.
Wolna Polska przywróciła swobodę działania sokolstwu, które od 28 lat znów jest obecne i aktywne w całym kraju. Bardzo się cieszę, że ta wspaniała idea znajduje również teraz licznych zwolenników i kontynuatorów. Jestem bowiem przekonany, że wartości, które legły u podstaw ruchu przed 150 laty, są nadal aktualne i pozostaną takimi w przyszłości. Dlatego chcę dzisiaj gorąco podziękować za Państwa wkład w kształtowanie postaw młodzieży polskiej.
Życzę całemu sokolstwu, aby trwało i rozwijało się przez kolejne dekady. Niechaj dzięki Państwa pracy kolejne pokolenia Polaków wzrastają w dobrym zdrowiu i tężyźnie fizycznej, a zarazem ćwiczą się w praktycznej miłości Ojczyzny, narodu i bliźnich.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Andrzej Duda